62 Kiến

● Sáu mươi hai thứ tà-kiến (tư-tưởng sai lầm) này, kinh, luận giải-thích không đồng, nay y vào phẩm Phật-mẫu trong kinh Bát-nhã phân-tích sự thiên chấp về: sắc, thụ, tưởng, hành, thức và thân, thần như sau:

A.- Chấp 5 uẩn thuộc quá-khứ

1/ Sắc là thường.

2/ Sắc là vô-thường.

3/ Sắc là thường, vô-thường.

4/ Sắc là phi thường, phi vô-thường. Thụ, Tưởng, Hành, Thức 4 uẩn đều chấp 4 thứ như vậy nên thành 20 kiến.

B.- Chấp 5 uẩn thuộc hiện-tại

1/ Chấp sắc (không-gian) là hữu biên (có bờ cõi, nghĩa là có chỗ cùng cực).

2/ Chấp sắc là vô-biên.

3/ Chấp sắc là hữu-biên, vô-biên,

4/ Chấp sắc là phi-hữu-biên, phi-vô-biên. Thụ, Tưởng, Hành, Thức 4 uẩn đều chấp 4 thứ như vậy, nên thành 20 kiến.

C.- Chấp 5 uẩn thuộc vị-lai

1/ Chấp sắc là như khức : hấp sắc thân sinh lại thế-gian này thế nào, khi chết đi, đến đời sau vẫn như thế.

2/ Chấp sắc là bất-như-khứ : quá-khứ không có chỗ lại, thời vị-lai cũng không có chỗ đi.

3/ Chấp sắc là như-khứ, bất-như-khứ : sắc thân, thức-thần hòa-hợp thành người, sau khi chết thức-thần đi, sắc thân không đi.

4/ Chấp sắc là phi như khứ, phi bất như khứ (câu này có nghĩa là đả phá câu thứ ba). Thụ, Tưởng, Hành, Thức bốn uẩn đều chấp bốn thứ như vậy, nên thành 20 kiến.

Chấp 5 uẩn trong 3 đời thành 60 kiến và thêm chấp về “thân”, “thần” là “nhất” (một) hay là “dị” (khác), mà thành 62 Kiến