● Giai thoại về câu hỏi “Phật là ai” có rất nhiều trong thiền sử. Xin đơn cử vài trường hợp điển hình
1) Linh Huấn, đệ tử của Tri Thường, một hôm hỏi thầy:
– Phật là ai ?
– Ta sẽ nói cho ngươi, nhưng ngươi có tin không ?
– Dĩ nhiên là con tin.
– Phật chính là ngươi đó !
2) Một tăng sĩ hỏi Đại Long Tri Hồng
– Phật là ai ?
– Phật là ngươi !
– Làm sao con hiểu ?
– Ngươi sợ bình bát không có quai à ?
3) Huệ Siêu hỏi Pháp Nhãn
– Phật là ai ?
– Chính ngươi ! tức là Huệ Siêu đó !
Tuyết Đậu thiền sư, tác giả Bích Nham Lục, có bài tụng luận bàn như sau
Giang Quốc xuân phong xuy bất khởi
Chả cô đề tại thâm hoa lý
Tam cấp lãng cao ngư hóa long
Si nhân do đậu dạ đường thủy.
Việt dịch của hòa thượng Mãn Giác :
Giang Quốc gió xuân thổi không lên,
Chim sáo hót trong bụi hoa sâu.
Ba bực sóng cao cá hóa rồng,
Kẻ mê vẫn múc nước hồ đêm.
(trích Bích Nham Lục)
Phỏng dịch :
Gió xuân lặng tại xứ Giang
Thâm sâu hoa lý, hót vang sáo nhồng
Vượt sóng cao, cá hóa rồng
Người ngu lẩn thẩn tát sông tìm cầu !
Cá hóa long mà chưa nhận chân được mình là rồng, thì đâu thể lồng lộng bay cao, chỉ lúc thúc cam phận cá chui rúc trong giòng nước đục nổi trôi