TS Trí Lâm

Ngài là người Cao Xương, lúc mới Xuất Gia làm đệ tử Ngài Tăng Lượng. Tuổi tuy còn nhỏ mà đã sùng lý và hiếu học. Lúc đầu khăn gói sang Trường An rồi chống tích đến Giang Dự. Tóm thâu tất cả Kinh sách, rất giỏi về Tạp Tâm. Cho đến khi Ngài Tăng Lượng bị tẩn xuất, hai mươi vị đệ tử đều theo Ngài đến Thông Lĩnh, bèn ở trọ tại Chủng Phiên, hoá đạo ở eo biển.

Đến đầu niên hiệu Tống minh, vua sắc lệnh người bản xứ ấy cung cấp lương thực cho người rước Ngài về Kinh Sư ở Chùa Linh Cơ thuyết pháp liên tục, thính chúng cảm phục rất đông. Ngài nói rõ nghĩa nhị đế có ba tông không đồng.

Lúc đó Nhữ Nam Chu Ngung cũng trước tác bộ Tam Tông Luận, và rất phù hợp với ý của Ngài Trí Lâm nên Ngài rất vui mừng đồng thời gởi thư đến nói với Chu Ngung rằng:

- Dạo này nghe tin đàn việt trình bày ý mới của nhị đế, tường thuật vấn đề thủ xả của tam tông. Tuy sự thăng tiến không nhanh, như thiển ý của bần đạo, là lý lẽ của thiên hạ, chỉ có như vậy mới được, còn không thì trái lý. Vì vậy chúng ta cùng khuyến khích hãy sớm cầm bút mực để sáng tác. Tỷ như người qua lại hay tin bộ luận này đã hoàn thành thì họ đều phấn khởi tràn đầy và vô cùng kính trọng.

Còn như đàn việt sợ lập dị và can phạm tới học giả đương thời mà chế luận thì tuy thành công mà không cần xuất bản. Nghe vậy hoảng sợ giật mình thức giấc. Chí thú này dường như chẳng phải mới đặt ra. Trong diệu âm tuyệt cả sáu mươi bảy năm. Lý Cao thường vận chẳng thể truyền.

Lúc bần đạo hai mươi tuổi đã hiểu sơ được nghĩa này, luôn cho rằng nhờ vào ý mầu nhiệm đó mà có thể đắc đạo. Thật mừng thầm mà không biết hỏi han ai. Thời niên thiếu đến tham bái bậc lão túc ở Trường An, nhiều vị nói ở Quan Trung có rất nhiều bậc Cao Tăng kiệt xuất đã thành thạo những nghĩa này.

Cho nên đạo pháp đương thời thật hưng thạnh. Ai có thể thấu đạt được nghĩa này thì chẳng bao nhiêu người phạm phải thường tình. Hàng hậu tấn lãnh thọ được thật ít. Truyền sang Giang Đông thì con đường này chẳng có ai. Bần đạo cầm phất trần đã hơn bốn mươi năm. Đông Tây giảng thuyết được khen tặng một thời. Những nghĩa còn lại thì hãy tìm kiếm trong tông lục. Nẻo đường sáng tối này chẳng người nào được, bần đạo nhiều năn nghiên cứu đến nỗi phát bịnh. Sức khoẻ suy yếu, thọ mạng gần kề, lại thêm đêm ngày ngóng tưởng về tây. Song chỉ có con đường này từ xưa nay bặt dứt ngôn ngữ. Đàn việt là bậc thiên cơ phát siêu tuyệt không ai bằng. Vô ý những tiếng tạp nhạp này lọt vào tai thì vừa vui mừng vừa tủi, thật không có gì để thí dụ. Ngài phát 3 minh ra nghĩa này khiến cho ngọn đèn chánh pháp không bao giờ tắt. Đó mới đúng thật là công đức hành đạo bậc nhất. Tuy đem quốc thành thê tử cúng cho Phật và tăng thì cũng không sánh được với phước đức giải nghĩa Kinh. May mắn thay Ngài đã trình bày rõ ràng. Tôi khỏi phải đem diễn bày rộng khắp để khiến cho người biết đánh giá, thấy được luận rõ về lý pháp thì sẽ không còn nhân nhượng. Đâu được nuối tiếc rồi trong lòng nghĩ rằng mất đi điều kỳ thú ư. Nếu như luận này hoàn thành rồi thì cứ ngủ yên. Ngại rằng đàn việt mới đến hoặc cho rằng ở đây là chướng ngại lớn, những lời gởi đến bằng lòng thành khẩn và chẳng phải là hý luận cậy. Mong Ngài viết thêm một quyển để làm lợi ích cho mọi người. Bần đạo mang về Tây để truyền bá khắp nơi, ít nhất thì cũng lay chuyển được lòng người. Cho nên khi vào núi sẽ lấy những điều hằng mong mỏi trao cho.

Chu Ngung nhân đó mà cho xuất bản luận. Cho nên yếu chỉ tam tông được truyền đến hôm nay.

Ngài Trí Lâm thân cao tám thước, dáng vẻ nho nhã đạo mạo. Khi đăng đàn lời lẽ hùng hồn, đối đáp trôi chảy. Sau đó từ giả về Cao Xương Ngài thị tịch vào niên hiệu Vĩnh Minh thứ năm nhà Tề¹(487 DL), thọ bảy mươi chín tuổi. Trước tác Nhị Đế Luận và A tỳ đàm Tạp Tâm Ký, đồng thời chú giải Thập Nhị Môn Luận, Trung Luận v.v…