TS Bôi Độ

Bôi Độ: Không biết Ngài tên họ là gì mà thường uống nước bằng chén cây, nhơn đó mà gọi tên. Đầu tiên thấy Ngài ở Ký Châu, không tu tế hạnh, thần lực thì trác việt. Do đó, mà không biết Ngài từ đâu đến. Ngài thường đến phương Bắc nghỉ đêm trong nhà một người. Trong nhà có một kim tượng. Bôi Độ trộm lấy đem đi. Chủ nhà biết liền đuổi theo. Thấy Ngài đi từ từ mà ngựa đuổi theo vẫn không kịp.

Khi đến sông Mạnh Tân, Ngài quăng chén nổi lên mặt nước, rồi nương theo đó mà qua sông, không cần gió mà nhẹ nhàng đi như bay. Không bao lâu đã qua bờ bên kia, đến Kinh Sư. Bây giờ, Ngài đã bốn mươi, ăn bận rách rưới không đủ che thân. Nói năng ra vào, hỷ nộ không quân bằng.

Hoặc trời lạnh giá, nước đóng băng mà tắm giặt, hoặc mang giầy lên giường, hoặc chạy vào chợ, duy chỉ mang một lô thùy mà không có gì khác. Sau đó lại đến Chùa Diên Hiền của Đại Sư Pháp ý. Đại Sư Pháp Ý đãi Ngài ở biệt phòng. Rồi Ngài lại muốn qua sông. Ơ bên sông người chèo thuyền không cho Ngài qua. Ngài buộc chén vào chân mà ngâm vịnh, rồi tự nhiên đi trên sông qua bên bờ Bắc.

Đi vào Quảng Lăng, gặp thôn xá có Lý gia thọ Bát quan trai. Trước Ngài không quen biết mà bước vào trai đường ngồi, đặt lô thùy trong sân. Chúng thấy hình mạo của Ngài thì không có tâm kính phục. Họ Lý thấy chiếu lau muốn dời sang một bên, mà mấy người nhắc vẫn không cử động.

Bôi Độ ăn xong, từ biệt đi và cười nói:

- Tứ thiên vương ở trong nhà họ Lý. Bấy giờ có một trẻ hầu nhìn trộm vào trong thùy thấy có bốn đứa trẻ chỉ dài mấy thốn mà mặt mũi đoan chánh, y phục trắng tinh mới mẻ. Mọi người đi tìm Ngài mà không thấy ở đâu. Sau ba ngày thì thấy ngồi bốn góc dưới cây long thọ nhà họ

Lý lạy thỉnh trở về nhà. Thế là ngày tháng lo cung dưỡng các thứ, nhưng Ngài không ăn chay, chỉ uống rượu ăn thịt. Cho đến các thứ giống như thế tục không khác. Trăm họ đem đến cung phụng hoặc thọ hoặc không thọ.

Bái Quốc Lưu Hưng Bá là thứ sử Duyệt châu sai người mời Ngài. Ngài mang thuỳ đến. Hưng Bá sai người ra giở xem thấy có không hơn mười người. Bá tự ra xem chỉ thấy một y nạp cũ rách và một chén cây. Sau đó trở lại nhà họ Lý lưu hơn ba mươi ngày.

Một sáng sớm chợt nói:

- Muốn có một chiếc Cà sa, trong ngày phải có

Lý cho may đến giữa ngày mà chưa xong.

Độ bèn nói:

- Tạm ra ngoài.

Rồi đi không trở lại. Khắp nơi đều nghe có mùi hương lạ, mọi người cho là quái lạ, đi các nơi tìm bèn thấy Ngài ở dưới ngọn núi phía Bắc, Ngài trải tấm cà sa rách dưới đất mà nằm thị tịch. Trên đầu dưới chân đều có sinh hoa sen. Hoa thật là tươi thơm đến tối mới héo.

Người trong ấp lo việc tẩn táng cho Ngài. Sau đó có người từ phương Bắc đến nói thấy Ngài mang lô thùy đi về hướng Bành Thành. Khi đó mọi người mở quan tài ra duy nhất chỉ có một đôi giầy. Khi Ngài đi đấn Bành Thành gặp cư sĩ bạch y là Hoàng hân thâm tín Phật Pháp, lễ bái thỉnh Ngài về nhà. Nhà ông rất nghèo chỉ có cơm lúa mạch mà thôi. Nhưng Ngài vui vẻ ở đây trong nửa năm.

Một hôm chợt nói với Hân:

- Làm sao kiếm cho tôi ba mươi lô thùy. Tôi muốn dùng.

Hân đáp:

- Ở đây tôi có thể tìm được mười cây. Nhà nghèo không có tiền mua, e sẽ không đủ.

Độ nói:

- Ông cứ kiếm trong nhà ắt sẽ có.

Hân kiếm khắp nhà thì quả nhiên có ba mươi sáu cây, đem bày ra ngoài sân. Tuy có đủ số mà phần nhiều bị hư gảy. Khi Hân nhìn kỹ lại thì lại còn mới nguyên. Độ gói kín lại rồi bảo Hân mở ra thì thấy đầy vàng lụa ước cả trăm vạn.

Người biết chuyện cho rằng Ngài Bôi Độ phân thân đi các nơi được rồi đem cho nhà Hân. Hân nhận của đó thì đem cho công đức hết. Trải qua hơn một năm thì Độ từ biệt ra đi. Hân lo chuẩn bị thức ăn, sáng sớm thức ăn vẫn còn đó mà Ngài không thấy đâu. Một tháng sau Ngài lại đến Kinh Sư. Bây giờ ở Hồ Cân có người tên Chu Văn Thù thuở nhỏ đã phụng thờ Phật Pháp. Độ nhiều lần đến nhà ông.

Văn Thù nói rằng:

- Đệ tử thoát bỏ thân nơi chỗ khổ, nguyện xin cứu độ, sinh về nơi an lành hơn để làm pháp lữ.

Độ không đáp, Văn thù vui vẻ nói:

- Trong Phật Pháp mặc nhiên chính là hứa khả vậy.

Sau đó, Ngài đông du, vào ngô quận. Trên đường thấy có người câu cá, nhơn đó đến xin cá. Người câu bèn cho một con cá nhỏ. Độ cầm chơi rồi ném trở lại ra sông, rồi bơi e nói từ đây vqua sông.

Ngài lại thấy người giăng lưới bắt đánh cá cũng theo xin cá. Người đánh cá giận mắng không cho. Độ bèn cầm lấy hai viên đá ném xuống sông, bỗng nhiên có hai con trâu đánh nhau trong lưới. Khi lưới rách toang thì không thấy trâu đâu nữa. Độ cũng biến mất.

Ngài đi đến Tùng Giang, ngửa mặt trên nước mà bơi qua sông, đi qua Huyện Diệm Cối Kê, lên núi Thiên Thai. Mấy tháng sau thì trở lại Kinh Sư. Bấy giờ có đạo nhơn nước ngoài tên là Tăng Khư Sất, ở Chùa Trường Can tại Kinh Đô. Có vị khách tăng tên là Tăng Ngộ cùng ngủ một phòng với Khư Sất. Nhìn qua khe cửa sổ thấy Khư Sất bưng ngôi Chùa bỏ vào mây rồi sau đó đem xuống.

Ngộ không dám nói chỉ kinh hãi kính sợ sâu xa. Bấy giờ có người họ Trương tên Nô, không biết người ở đâu. Mọi người thấy ông không hề ăn uống mà vẫn khỏe mập vui vẻ. Trải qua các mùa đông hạ vẫn mặc áo đơn vải bố và Khư Sất gặp Trương Nô giữa đường vui vẻ cười.

Khư Sất nói:

- Tôi về Đông đã gặp Thái Thuần, Nam gặp Mã Sinh, Bắc gặp Vương Niên, nay thì muốn gặp Bôi Độ để cùng tương kiến được không?

Trương Nô bèn đề dưới góc cây hòe lời ca rằng:

Mênh mông trong đại tượng

Chiếu diệu cảnh thật hiện

Người vì sao mê muội

Để tự chiêu tai ương

Chỗ vui ít người đến

Khổ đạo lại mong vào

Không tiết tháo tùng bá

Sao lại trải gió sương

Nhàn dự ngoài khói tía

Tiếng ca khỏi trời xanh

Ngoài vô sắc trừng hư

Nên thấy có chốn duyên

Năm chiếu Tỳ Hán Hậu

Ngày đẹp truyền An vương

Ta, người chẳng hai tiên

Qua lại trong chín phương

Cũng thấy kẻ phàm phu

Chạm mắt vào núi cao

Xa quán trong hữu niệm

Thà rằng tận khâm chương

Khư Sất nói:

- Trước thấy tiên sinh thiền tư ở chốn hang động thâm u một khi ngồi cả đến trăm năm, lòng đại bi thống thiết, tinh niệm cả cốt xương, cũng đề bài tụng rằng:

Mênh mông sự đời

Hoặc tăng giảm đây

Nếu muốn thần trần

Sinh đời vui vẻ

Duy triết nhơn này

Sâu xa thấy trước

Nghĩ hình bèo bọt

Nhìn ảnh điện chớp

Lụy như hoa, tiếng

Đẹp khoe xấu che.

Thấy sắc ngộ không

Sự đời tang thương

Xả phần tuyệt hữu

Đoạn tập trừ luyến

Rõ điều khúc âm

Bạch mao để dâng

Nương ruộng ăn gai

Gần bờ uống nước

Tuệ định soi sáng

Diệu chơn là thân

Càng tăng từ bi

Thâm tưởng không chán.

Nói xong thì bỏ đi, về sau không còn ai thấy hai vị này nữa.

Tương truyền rằng:

- Đem Tăng Ngộ cùng đi đến Nam Nhạc rồi không trở lại nữa.

Trương Nô cùng Bôi Độ gặp nhau đều có trình bày nhưng người đời không hiểu. Độ còn dừng lại Kinh Đô một thời gian, đi dừng vô định, thỉnh mời có khi đến khi không.

Bấy giờ, ở Nam châu có nhà họ Trần giàu có đầy đủ y thực. Độ đi đến nhà này, thấy rất là lo liệu. Nghe người nói lại có Bôi Độ ở Kinh Đô. Năm cha con nhà họ Trần đều không tin, cho nên xuống xem. Quả nhiên cùng một hình dạng Ngài ở nhà. Trần dọn cho Độ chén mật gừng, một con dao, khăn tay ướp hương v.v...

Ngài Bôi Độ ăn hết chén mật, còn các vật khác thì để trên gối. Mấy cha con họ Trần e rằng đây là Bôi Độ ở trong nhà mình, bèn để lại hai người trông chừng ở Kinh Đô còn ba người trở về nhà.

Bôi Độ ở nhà vẫn như thường, các vật khác vẫn để trên gối, chỉ không ăn mật gừng nữa, bèn nói với Trần rằng: Dao này lụt lắm nên mài lại đi.

Hai người con từ Kinh Đô về nhà nói:

- Vị kia đã dời vào Chùa Linh Thứu.

Người nhà họ Trần liền xin Ngài hai bức giấy vàng viết thư. Nhưng thư không thành chữ, như mặt sau vậy.

Trần hỏi:

- Quyển sách của Thượng nhơn viết những gì.

Độ không đáp. Cuối cùng không biết Ngài như thế nào. Bấy giờ dân ở Ngô quận là Chu Linh Kỳ, đi sứ ở Cao Ly đi về gặp gió, đi thuyền trải qua chín ngày đến bên một đảo. Trên đảo này có núi rất cao lớn. Vào núi đốn củi thấy có con đường Linh Kỳ mới đem mấy người đi vào. Đi được hơn mười lý nghe mùi hương và tiếng khánh kêu. Thế là mọi người cùng xưng Phật lễ bái.

Không bao lâu thấy một ngôi Chùa rất tráng lệ có nhiều báu báu trang hoàng rực rỡ, lại thấy có hơn mười vị tăng bằng người đá bất động. Mọi người lễ, lạy rồi trở về. Đi được mấy bước lại nghe tiếng xướng lễ trở lại nhìn thì vẫn thấy người đá. Linh Kỳ và mọi người cho rằng đây là thánh Tăng, chúng ta là người có tội không thể nhìn thấy.

Do đó, mà mọi người cùng chí thành sám hối, sau đó trở lại thì thấy người thật đãi bọn Kỳ dùng cơm. Mùi vị cơm rau có hương thơm ngọt ngào không giống như thế gian. An xong, mọi người đều khấu đấu đảnh lễ xin mau được trở về quê.

Có một vị tăng nói:

- Nghe nói từ đây về Kinh Đô hơn hai mươi vạn lý, nhưng nếu chí tâm thì lo gì không nhanh tới.

Nhân đó hỏi Kỳ:

- Có biết đạo nhơn Bôi Độ không?

Đáp:

- Rất biết.

Vị tăng đó chỉ vào bức vách ở phía Bắc có một túi treo đựng bình bát và tích trượng rồi nói:

- Đây là vật của Ngài Bôi Độ, nay nhờ ông đưa lại, cùng một phong thư trong đó.

Rồi chỉ một gậy trúc xanh và nói:

- Đem gậy này đặt trước thuyền trong nước rồi che thuyền tỉnh tọa thì không cần dùng sức mà lại mau đến.

Thế rồi mọi người từ biệt trở về. Tăng sai một Sa Di đưa ra cửa, nói rằng:

- Đi theo đường này khoảng bảy lý sẽ có thuyền. Không cần đi theo đường cũ.

Quả đúng như đã nói. Mọi người y theo lời dạy duy chỉ nghe thuyền vượt qua cây cối trên đỉnh núi mà không thấy nước. Trải qua ba ngày thì đến Thạch Đầu sông Hoài và ở lại đó. Nhưng cũng không thấy cây gậy trúc ở đó.

Khi thuyền theo sông Hoài đi đến Chu Tước Môn, đã thấy Ngài Bôi Độ đứng trên lan can thuyền cầm roi phất rồi nói:

- Ngựa ngựa vì sao không đi. Người đứng xem rất đông.

Bọn Linh kỳ đứng trên thuyền đảnh lễ Ngài từ xa. Bôi Độ tự bước xuống thuyền lấy thư và bát. Khi mở ra đọc thư, nét chữ trong đó không ai hiểu được.

Bôi Độ cười nói:

- Để ta trở lại nơi đó.

Rồi lấy bát ném lên trên mây xong đón lấy và nói:

- Ta chưa thấy bát này đã bốn ngàn năm rồi.

Ngài Bôi Độ phần nhiều ở nơi Pháp Ý Chùa Diên Hiền. Bấy giờ người đời cho bát này vật kỳ dị nên tranh nhau đến xem.

Có một người nói:

- Thuyền Linh Kỳ bay đến một hốc núi, thấy vị tăng đến nói rằng:

- Ta là đệ tử cả của Độ, xưa giữ bát này mà mất ở Trị thành. Nay nhờ ông đưa bát trở lại cho thầy.

Nhưng chỉ để cho một người cầm bát đứng trước bánh lái thuyền thì sẽ an ổn đến.

Mọi người y theo lời người đó quả nhiên được an ổn. Bấy giờ, ở Nam châu đương là ngày kỵ lan ? của Ngài Bôi Độ. Hôm ấy Ngài sáng sớm ra đi không thấy trở lại nữa.

Sớm hôm sau nhà họ Trần thấy ở trước cửa có bài thơ sáu chữ ghi:

Cửa phước đức thì linh nhân đến.

Nhìn nét chữ đủ biết Ngài Bôi Độ đã tuyệt tích ở nhà này rồi.

Ngài Bôi Độ ở Kinh Đô tới lui sớm ấp đều đi bằng Thần Chú.

Bấy giờ có Dũ Thường Tỳ làm phản ăn trộm vật, mọi người truy tìm mà không bắt được, bèn hỏi Độ:

- Độ, nói người ấy đã chết ở ngoài đồng trống bên bờ sông Kim Thành.

Mọi người tìm đến quả đúng như vậy.

Khổng Ninh Tử bấy giờ làm thị lang Hoàng Môn. Khi ở công sở bị bịnh ngặt mới viết thư mời Ngài.

Ngài chú nguyện rồi nói:

- Khó bớt.

Thấy có bốn con quỷ đều bị thương, Ninh Tử khóc nói:

- Xưa nhà Tôn Ân tác loạn bị quân nhân đánh tan, hai thân và thúc phụ đều bị thống khổ.

Ninh Tử quả nhiên chết.

Lại có Hồ Mẫu thị, vợ của Tề Hài bị bịnh, thầy thuốc trị không khỏi. Sau thỉnh Chư Tăng đến thiết trai. Có vị Tăng bảo cung nghinh Ngài Bôi Độ. Ngài đến chú nguyện, bịnh người ấy liền hết. Tề Hài khâm phục tôn Ngài làm thầy. Nhơn đó ông viết truyện ký, đại lược các việc thần dị từ trước đến nay và các việc như trên.

Đến tháng 9 năm thứ ba Nguyên gia, Ngài từ biệt Hài vào Kinh, lưu lại một vạn tiền nhờ Giai làm trai đàn. Ngài đến Hồ Xích Sơn, bị bịnh mất. Hài liền lập trai đàn và đem Ngài về táng ở núi Phúc Chu, Kiến Nghiệp. Đến năm thứ, có người tên Ngô Hưng Thiệu rất tín sùng Phật Pháp.

Người này bị bịnh thương hàn nặng không ai dám đến thăm, bèn khóc lóc niệm Quán Âm Bồ Tát, chợt thấy có vị Tăng đến nói: Ta là đệ tử của Ngài Bôi Độ, ông chớ lo phiền, gia sư sẽ đến thăm bịnh.

Người này hỏi:

- Độ sư đã mất làm sao đến.

Đạo nhân nói:

- Muốn đến thì có khó gì?

Nói rồi liền lấy từ dây đai ra một hộp có một số thuốc tán cho uống, bịnh liền khỏi.

Lại có người tên Đỗ Tăng Ai, sống ở đến biên cương phía Nam, xưa từng phục sự cho Ngài Bôi Độ. Con ông bị bịnh nặng, nghĩ hận không thấy Ngài Bôi Độ niệm Thần Chú. Sáng sớm chợt thấy Ngài đến, nói chuyện như bình thường rồi niệm chú cho người bịnh liền khỏi. Đến ngày 8 tháng 3 năm thứ năm, Độ lại đền nhà Tề Hài. Mọi người trông thấy liền sợ hãi kinh ngạc, cùng đứng dạy lễ bài Ngài. Độ nói với mọi người.

Năm nay sẽ có đại hung, khuyên nên siêng tạo phước nghiệp. Pháp Ý đạo nhơn đã là người có đức, sẽ đến đây tu tạo Chùa trừ họa cho dân.

Lát sau nghe ở trên có vị Tăng gọi Ngài Bôi Độ.

Độ liền từ biệt nói:

- Bần đạo sẽ đi đến nơi cao rộng hơn kia, không còn trở lại nữa.

Tề Hài…lễ lạy đưa tiễn ân cần. Thế rồi từ đó tuyệt tích, cũng có người nói thấy Ngài, nhưng chưa rõ sự việc. Do đó, không có truyền nói.