0-TS Động Sơn Hiểu Thông

1. Thiền sư Hiểu Thông ở Ðộng sơn. Thiền sư Hiểu Thông ở Ðộng sơn tại Thụy châu, vốn con nhà họ Ðỗ ở Thiều châu. Lúc du phương đến ở vân cư làm đăng đầu, thấy có vị Tăng nói: “Ðại Thánh ở Tứ châu gần xuất hiện ở Dương châu”. Có người bảy hỏi: “Ðã là Ðại Thánh ở Tứ châu, cớ sao bỏ đến xuất hiện tại Dương châu?” Sư (Hiểu Thông) đáp: “Quân tử mến thích tài của, lấy đó làm đạo”. Về sau có vị Tăng cử bày tợ như chủ am Tường ở núi Liên hoa, chủ am rất kinh sợ nói: “Con cháu của Vân môn vẫn hiện còn”. Vào nửa đêm trông nhìn về Vân môn mà kính bái. Ở đó lâu sau có vị Tăng hỏi rằng: “Lúc Tổ sư Ðạt-ma chưa Truyền Ấn Tâm Ðịa, Ðức Thích-ca chưa mở hạt châu trong búi tóc, khi ấy nếu hỏi về ý chỉ từ Tây vức lại, vậy có ý chỉ ấy chăng?” Sư đáp: “Tháng sáu mưa đổ xuống, rỗng thoáng tâm muôn người”. Lại hỏi: “Thế nào là mây tan nhà nhà trăng tỏ, xuấn đến chốn chốn Hoa khoe?” Sư bảo: “Dưới cẳng chân xuống đến đáy nước Kim cang là ít nhiều?” Vị Tăng ấy im lặng không nói. Sư bảo: “Tổ sư từ Tây vức lại đặc biệt đề xướng sự ấy. Từ đó lên tòa không chiếu cỏ. Do đó, mọi người theo cửa vào chẳng là nhà quý, nhận ảnh lầm đầu, đâu chẳng là sai nhầm lớn. Ðã là Tổ sư từ Tây vức lại đặc biệt đề xướng sự ấy, lại sao hẳn phải đối trước chúng mà cằn nhằn. Trân trọng!” Có người hỏi rằng: “Cây con không rễ, đến trồng nơi nào?” Sư đáp: “Vị Tăng một sáng mai, ngàn năm thường trụ”. Lại hỏi: “Thế nào là câu xa lìa sắc?” Sư đáp: “Nam Thiệm bộ châu, Bắc Uất đơn việt. Lại hỏi: “Thế nào thì người học biết ân bát muội?” Sư bảo: “Trông bốn biển lớn sâu cạn ít nhiều?” Lại hỏi: “Gương xưa, lúc chưa lau chùi thì thế nào?” Sư bảo: “Từ đây đi Hán dương chẳng xa”. Lại hỏi: “Sau khi lau chùi rồi thì thế nào?” Sư đáp: “Hoàng hạc lâu trước oanh võ châu”. Lại hỏi: “Thế nào là Phật?” Sư đáp: “Sửa dài tức đến”. Lúc lên giảng đường, Sư dạy sơn Tăng nói làm sao tức đắc. Xưa tức là nay, nay tức là xưa. Do đó, trong kinh Lăng Nghiêm nói: “Tùng thẳng, cây gai cong, chim Hộc trắng, Quạ đen”, lại biết được gì? Tuy như vậy chưa hẳn là Tùng một cây mực cây thẳng, cây gai một mực cong queo, chim Hộc là trắng, chim Quạ toàn đen. Ðộng Sơn nói: Trong đó cũng có cong queo ở đáy cây tùng, ngay thẳng ở đáy cây gai, đen ở đáy chim Hộc, trắng ở đáy chim Quạ. Dừng đứng giây lâu. Lại có lúc lên giảng đường, có vị Tăng hỏi: “Người học tiến tới lại chẳng được thối lùi, lại chẳng được thời thì thế nào?” Sư bảo: “Ôm đầu mà khóc trời xanh”. Vị Tăng ấy im lặng không nói. Sư bảo: “Ông trở lại trông xem bình bát Bí tử rơi nơi nào? Nếu ông biết được nơi rơi tức từ nơi ông hỏi vậy. Ba mươi năm sau bỗng nhiên hỏi nêu cũng chẳng định vậy”. Có lúc lên giảng đường, Sư nêu cử Câu Hàn Sơn nói là: “Ðáy giếng sinh ra bụi hồng, non cao nổi sóng trắng, Thạch nữ sinh Thạch nhi, lông rùa dài từng tấc, nếu cần học Ðạo Bồ-đề, chỉ trông xem mô dạng đây”. Giây lâu, Sư lại bảo: “Lại biết được nơi rơi không? Nếu cũng không biết nơi rơi trông xem Bồ-đề lâu đi vào trong Tăng đường vậy”. Dừng đứng giây lâu. Lại có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Xuân lạnh ngưng giá rét đêm về tuyết đẹp lại thấy gì, khắp Ðại địa tuyết phủ lan tràn, gió xuân lạnh như cũ, nói Thiền nơi đạo dễ, thành Phật thành tổ khó. Trân trọng!” Lại có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Gà sáng sớm gáy bảo sáng, sau bữa cháo bầu trời tỏ rõ, đèn lồng còn che ngủ, trụ bày liền kinh sợ”. Sư lại bảo: “Kinh sợ nói thẳng là kinh sợ, rõ ràng nói thẳng là rõ ràng. Sáng sớm ngày sau chớ nhận đứa ở làm con. Trân trọng!” Lại nhân việc chỉ dạy đại chúng, Sư bảo: “Trời tạnh dù lọng tức phòng nhà, nhân khô ráo cắt liền lúa, sớm thâu thuế vua xong, bụng trống xướng Ba ca”. Có người hỏi: “Với Ðức Sơn, vào cửa tức liền đánh gậy, như là khởi mô hình họa vẽ dạng, với Lâm tế, vào cửa tức liền quát mắng, chưa khỏi nắm mắt sinh hoa. Lìa hai đường đó, chưa xét biết Ðộng Sơn là người như thế nào?” Sư bảo: “Trời tạnh lâu không mưa, ngày gần đây có mây vụt bay”. Lại hỏi: “Ngày khác nếu có người hỏi Tông chỉ của Ðộng Sơn, dạy người học nêu cử thế nào cho tương tợ?” Sư bảo: “Vườn rau cỏ khô rất thèm giọt nước vọt Ba lăng”. Mới đầu, Tỷ bộ lang trung Hứa Công Thức ra trấn thủ Nam xương, qua núi Liên hoa, nghe Tường Công nói: “Người thông đạo đang ở tại Giang tây, nên thử tìm phỏng hỏi đó. Vị Tăng ấy là con mắt của trời người vậy”. Khi đã đến nơi. Hứa Công nghe gia phong Sư ở núi, bèn làm thơ gởi sang nói rằng: “Nói năng đều chẳng trệ Theo dấu chân thầy tổ Ðêm ngồi liền mây đá Xuân trồng dãy tùng mưa Cảnh phân đèn điện vàng Núi đáp chuông lầu trăng Có hỏi ý Tây lại Nhà rỗng đối non xa”. Một ngày nọ, thân thể bất an, Sư lên giảng đường giả biệt đại chúng, thuật nêu kệ tụng về pháp thân rằng: “Tham thiền học đạo chớ xa xôi Hỏi thấu Pháp thân, Bắc đẩu tàng Tôi nay già đến suy yếu lắm Thấy người không sức được cân lường Chỉ có cái vạc biết ý tôi Lúc trồng tùng lại lên Kim cang!”. Nói kệ tụng xong, Sư bèn thị tịch. Qua bảy ngày sau trà tỳ thâu nhặt được xá-lợi năm sắc, tạo dựng tháp tôn thờ tại đỉnh núi Kim cang!.