0-TS Kính Sơn Nguyên Hy

1. Thiền sư Nguyên Hy ở Kính sơn Thiền sư Nguyên Hy - Hối Cơ - Phật Trí ở Kính sơn, vốn người dòng họ Ðường ở Dự chương. Gia đình nhiều đời nối nghiệp Nho giáo, Sa-môn Minh ở viện Minh giác tại Tây sơn là người chú cùng họ của Sư - Thân phụ Sư nhóm tập con em trong tông tộc để chỉ dạy học tập theo sách vở thế gian. Sư cùng người anh là Nguyên Linh đều theo nghiệp tiến sĩ, Nguyên Linh đã đỗ đạt, khi ấy Sư vừa mười chín tuổi bèn theo Sa-môn Minh mà cầu xin xuất gia. Lúc sắp du phương thân mẫu Sư rất mến thương, riêng lấy bạch kim làm trang sức Sư cho là của cải đầy đủ là táng mất, bèn khéo từ chối giả biệt thân mẫu ra đi chẳng theo một tiền. Ðến đất Ngô, một thời các bậc danh túc đều muốn ra. Sư ở dưới tòa chẳng hề đoái hoài. Nghe Thiền sư Quán - Vật sơ đang xiển hóa tại Ngọc kỷ, Sư bèn đến nương tựa. Thiền sư Quán cũng đàm nói, rất kinh ngạc về Sư - Sư ở lại theo hầu gần gũi, sớm tối thưa hỏi, mở hết ẩn bí. Thiền sư Quán bèn đặt tên tự cho Sư là “Hối Cơ” và khuyên răn Sư bằng bài kệ tụng. Về sau đến Tiền đường bái yết Thiền sư Dĩnh - Ðông Sưu ở Nam bình, bèn mời Sư trông coi chuyên việc thư ký. Trong khoảng niên hiệu Chí Trung (1264 - 1295) thời nhà Nguyên, tổng thống Dương Liên Chân vâng phụng sắc chỉ đi thỉnh lấy xá lợi từ tháp vua A Dục cúng tạo đưa vào cúng dường mới đến thình cầu Sư ghi thuật về đầu đuôi sự tích Xá-lợi như thế nào, nhân đó thỉnh mời Sư đồng đi, Sư chối từ và bảo: “Tôi có mẹ già sau chiến trận còn mất như thế nào chưa rõ biết”. Rồi Sư bèn trở về Giang tây thì Nguyên Linh trước vì làm Lâm giang thông thán nên theo Văn thừa tướng dấy binh mà qua đời, riêng còn thân mẫu Sư ở tại nhà. Sư dốc lòng phụng dưỡng, do tâm hiếu hạnh mà tiếng tăm vang vọng. Sư ẩn cư tại Tiềm sơn trong quê nhà. Ðến năm Nguyên Trinh thứ hai (1296) thời nhà Nguyên, ra đời hoằng hóa. Sư đáp ứng sự thỉnh mời đến ở Bách trượng. Ở đó mười hai năm mà pháp tịch hưng thạnh đồ chúng đông nhiều. Ðến đầu niên hiệu Chí Ðại (1308) thời nhà Nguyên, Sư lại ứng đáp sự thỉnh mời đến ở Tịnh từ. Ngày nhập tự, Hàng trung - thư - tỉnh, hàng - tuyên - chánh - viện cùng các quan thuộc đồng phủ phục nghinh thỉnh Sư phát dương Tông chỉ. Các bậc nạp Tăng anh kiệt ở bốn phương đồng nhóm tập. Lên giảng đường Sư bảo: “Vân Môn nói:” Cái chữ “Phổ” khắp đại địa mọi người chẳng biết làm sao”. Rất không biết Vân Môn, tứ lăn xả bỏ đất, lúc ấy nếu có người gằn giọng hét một tiếng, đợi lão ấy phát tuôn xấu ác, từ từ mà đánh cái thăm hỏi đạo, chớ quái ngại xúc nghịch tốt lành, chẳng chỉ nâng đỡ dạy lão ấy, quản lấy câu thoại lưu hành khắp thiên hạ”. Sư ở đó bảy năm, lại trở về Kính sơn, ở qua ba tháng, Sư lại cụ bị trượng sách về ở dưới Nam sơn. Lại thỉnh mời Sư nhưng Sư chẳng đến. Các bậc học giả ở Giang tây nghe Sư rút lui nhàn tỉnh đều nhóc lòng Chí thành thỉnh cầu pháp vị. Ðồ chúng Ðại ngưỡng - Bách trượng tranh nhau lại thỉnh mời Sư, Sư chối từ không được bèn trở lại ở Ngưỡng sơn. Ở đó ba năm, đến lúc sắp tịch, Sư viết thư tay trao truyền qua lại, viết kệ tụng chỉ dạy đại chúng, xong Sư buông bút mà tịch. Lúc đó là ngày 17 tháng 08 nhuần năm Diên Hựu thứ sáu (1319) thời nhà Nguyên, Sư hưởng thọ tám mươi hai tuổi. Dưới Ðại ngưỡng có tảng đá kim kê, theo Ðại sư ứng mã huyền sấm, nên an táng nhục thân Sư tại đó, mà đồ chúng của Sư ở tại Hàng châu lại dựng tháp vọng thờ tại Tây ẩn của Tịnh Từ để lưu tồn nơi tôn kính. Ðệ tử nối dõi dòng pháp của Sư có Thiền sư n ở Tiếu ẩn, Thiền SỐ 2077 - TỤC TRUYỀN ÐĂNG LỤC, Quyển 36 661 sư Anh ở Thạch thất, Thiền sư Luân ở Trọng phương, v.v…