0-TS Vân Cư Nguyên Hựu

25. Thiền sư Nguyên Hựu ở Vân cư. Thiền sư Nguyên Hựu ở Vân cư tại Nam khương quân, vốn người dòng họ Vương ở Thượng nhiêu, Tín châu. Năm mười ba tuổi, Sư phụng thờ Sa-môn Tề Thịnh ở Thừa thiên tại Bác sơn. Nămâhi mươi bốn tuổi, sư được độ, thọ giới Cụ túc. Bấy giờ Thiền sư Tuệ Nam đang ở tại Hoàng nghiệt, Sư bèn sang nương tựa suốt hơn mười năm. Ðến sau khi Thiền sư Tuệ Nam thị tịch, Sư vân du tới Tương trung, dựng am ở nơi nền móng xưa cũ của Mã Tổ tại Hành nhạc. Các hàng Nạp tử đuổi tìm theo Sư, tiếng tăm vang vọng khắp kinh sở. Có Toại Soái Trực đang trấn thủ tại Ðàm châu, muốn lập Thiền pháp tại Ðạo lâm, rất mực kính lễ thỉnh mời Sư làm đời thứ nhất, Sư vui vẻ nhận chịu đến. Phòng ốc ở núi Ðạo lâm, giữa khoảng hang kiến trùng thấy núi quanh co từng lớp hiện bày, tôn tượng thiết lập lắm nhiều suốt đến tận Tương tây. Sư mở mang trống rỗng, lấy nhà trống làm thiền thất để nhóm tụ tất cả học giả ở khắp bốn phương, các người lao dịch chẳng dám phá hoại tôn tượng, Sư bèn tự cày bới vất bỏ ra sông và bảo: “Ngày xưa vốn chẳng thành, ngày nay sao được hoại? Pháp ta còn không phàm tình huống hồ lưu lại Thánh giải ư”. Qua sáu năm mà điện các tạo lập hoàn thành. Xong, Sư giã từ nơi đó vân du đến Lô sơn. Nam khương thái thú Lục Công Chỉ thỉnh mời Sư đến ở chùa Ngọc giản. Từ Vương nghe tiếng tăm Sư nên tấu trình tặng áo phương bào sắc tía. Sư làm bài kệ chói từ đó rằng: “Làm Tăng sáu mươi (60) tóc điểm hoa Vô bổ không môn thẹn xuất gia Nguyện xin phong lại lễ bộ điệp Khỏi tội am lão áo ca-sa”. Có người hỏi về nguyên do, Sư đáp: “ n của người chủ mà ban thí của Vương Công, chẳng dám từ để gần danh vậy, chỉ vì pháp vốn bình đẳng. Xưa kia Huệ Mãn chẳng nhận Tú thỉnh mời rằng: “Nếu trong thiên hạ không có chư Tăng mới nhận sự cúng dường của ông”. Huệ Mãn là người gì ư?” Vương An Thượng là em của Kinh Công đến hỏi pháp nơi Sư. Lấy chốn Vân cư thỉnh mời Sư đến ở, Sư vui vẻ nhận lời mà nói là: “Nên đem cốt này về an táng trên đỉnh núi vậy”. Xong, Sư bèn lên kiệu mà đi. Mới đầu, ngày khai mở giảng đường, sau khi hỏi đáp đã xong, Sư mới bảo: “Pháp diên mới mở, trời người đều nhóm tập, may gặp hiếm gặp chánh tại ngay đây. Lại có nhân thời vừa biến đến nạp Tăng ư? Ra lại cùng các người làm chứng cứ”. Ngưng giây lát, Sư bảo: “Chẳng lòi đầu là khéo tay. Tuy là như vậy, nhưng ngày nay Ðạo Lâm đã đến trên đất bằng ăn uống giao xan rồi. Nhờ gặp Ðại sĩ Kim Lật có hai pháp môn phóng một đường chỉ, Ðạo Lâm mới cởi mở đầu đãy vải, đủ để có thể bày trải gia phong, hướng đến nơi không có Phật mà xưng tôn. Bèn mới chỉ điểm ba cõi, mắt nhìn bốn phía, nép ngưỡng trời Nghiêu cao ca ngày Thuấn, cử điệu âm vương, xướng man Bồ-tát, tấu ẩn huyền cầm, ngậm ý thái cổ. Chánh là lúc Văn Thù thôi buồn bã, Phổ Hiền dối trầm ngâm. Mặc tình là ngàn Thánh xuất hiện đến khác miệng đồng lời, cũng chẳng tiêu hết một trái. Ngưng đứng lâu, trân trọng”. Lại có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Sắc nguyệt hòa mây trắng, tiếng tùng mang móc lạnh, khéo cái tin tức thật, nhờ ông xem kỹ càng. Tiên sư Hoàng Long hòa thân buông ngả, lại có người nâng đỡ dậy được chăng? Ông bà chẳng rõ ương lụy đến cháu con”. Xong, Sư đánh vào thiền sàn một cái và xuống khỏi tòa. Lại có lúc, Sư chỉ dạy đại chúng rằng: “Tất cả các tiếng là tiếng Phật”. Rồi, Sư nắm cây phất trần đánh vào thiền sàn một cái, tiếp bảo: “Phạm âm sâu xa khiến người vui thích nghe”. Sư lại bảo: “Hết thảy màu sắc là Phật sắc”. Sư mới nắm cây phất trần dậy mà bảo: “Nay Phật phóng ánh Quang minh trợ giúp phát nghĩa thật tướng. Người đã đến, nên đảnh đội vâng thực hành. Người chưa đến, nên biết như vậy, tin như vậy”. Xong, Sư đánh vào thiền sàn một cái và xuống khỏi tòa. Ðến giờ tý, nửa đêm mồng 07 tháng 07 năm Nhâm thân (??), Sư ngồi kiết-già nơi Phương trượng, bảo cùng đại chúng rằng: “Ba nơi trú trì, chẳng truyền một pháp, gió lửa tụ tán, vật lý thường tình. Sau khi tôi thị tịch, không được theo thế tục thiết bày lễ tang khóc lóc, nên vâng theo như Ðức Phật chúng ta theo pháp của Tây vức mà thiêu đốt rồi đưa về tháp”. Và Sư bèn nói bài kệ rằng: “Năm nay, sáu mươi sáu (66) Ba nơi nhân duyên đủ Nửa đêm lửa đốt núi Nhảy vào trong lửa tắm”. Nói xong, Sư bèn thị tịch. Trà tỳ có được Xá-lợi năm sắc, dựng tháp tại núi Vân cư. Thưa bình sinh, Sư người bạch gầy ốm tóc bạc trắng không cạo, phong độ anh kiệt đặc kỳ, nói pháp khéo hay quở trách các phương, cao nhã tự xưng là Vương Hựu Thượng tọa v.v…