HT Thanh Chân Viên Giác

Hòa thượng Thanh Chân Viên Giác (1834 - 1900)
Chùa Ba-la-mật - Huế

Hòa thượng thế danh là Nguyễn Khoa Luận, dòng dõi cố gia lệnh tộc Nguyễn Khoa ở Vĩ Dạ, Thừa Thiên. Ngài sinh ngày 06-02-năm Giáp Ngọ (1834) theo bài soạn của Hòa thượng Trí Thủ đọc ngày 26 tháng 6 năm Giáp Dần (13/8/1974) trong ngày kỵ tổ chùa Ba-la-mật ghi: Hòa thượng Viên Giác sinh ngày 02/07/Giáp ngọ (1834) vào năm Minh Mạng thứ 15. Ngài đã đậu Cử nhân Khoa Tân Dậu (1861), đã lập gia đình và xuất chính. Năm 1881, lúc đang làm Bố chính tại Quảng Ngãi, Ngài thường gặp Mộc Y Đại sư ở chùa Thiên Ấn và đã hiểu nhiều về đạo Phật. Sau ra làm Bố chính Thanh Hóa, 1884. Năm sau, 1885 Ngài treo ấn từ quan. Theo đường núi đi bộ một tháng tròn để tìm về Quảng Ngãi, lên chùa Thiên Ấn gặp Mộc Y Thiền sư xin xuất gia đầu Phật. Đại sư khuyên Ngài nên trở về Huế. Lúc đi bộ về Huế, Ngài chỉ ở lại các chùa Thuyền Tôn, Từ Hiếu, Báo Quốc, Thiên Hưng… mà không về nhà. Sau gặp Hòa thượng Cương Kỷ. Ngài kể lại và hỏi xin giải giấc mộng thấy có người cho hai chữ “Vô sinh” là thế nào? Hòa thượng dạy: “Đạo Nho chủ trương Sinh sinh, đạo Lão đề cao Trường sinh. Chỉ có đạo Phật nói đến Vô sinh, chắc rằng chư Phật muốn độ thầy vượt qua vòng tục lụy, mới chỉ cho con đường Vô sinh, Vô diệt của Như Lai”. Ngài tỏ ngộ ngay và sụp xuống lạy xin xuất gia qui y với Hòa thượng Cương Kỷ, năm đó là 1886, và thờ Hòa thượng làm Thầy. Cũng năm đó Ngài về khai kiến chùa Ba-la-mật, và tu trì tại đây.
Năm 1891, Thành Thái thứ 3, Ngài thọ Tỳ-kheo giới tại giới đàn Báo Quốc do Ngài Cương Kỷ làm Đàn đầu Hòa thượng truyền giới cho, và được Hòa thượng ban Pháp húy là Thanh Chân, Pháp hiệu là Viên Giác.
Năm 1894, Thành Thái thứ 6, Hòa thượng thọ Bồ-tát giới.
Năm sau 1895, Ngài thâu nạp sư Viên Thành làm đệ tử. Ngài viên tịch ngày 27-6-Canh Tý (1900). Tuổi đời thọ 67 tuổi. Theo Kệ truyền thừa, Ngài ở thế thứ 41 dòng Lâm Tế và là đời thứ 7 của dòng Thiền Liễu Quán Nam-Hà.
Đệ tử cao túc của Hòa thượng Viên Giác là Viên Thành thượng nhân đỗ thủ Sa-di năm 1901 tại Đại giới đàn Phú Yên, kế thế trú trì chùa Ba-la-mật từ 1901 đến năm 1923. Năm này Ngài lên khai sơn chùa Tra Am. Đệ tử cao túc của Viên Thành thượng nhân là Hòa thượng Trí Thủ đỗ thủ Sa-di năm 1928 tại Đại giới đàn Đà Nẵng, trú trì chùa Ba-la-mật từ 1939 đến năm 1956; sau đó Ngài giao phó sự quản trị chùa Ba-la-mật lại cho đệ tử của Ngài là Hòa thượng Đức Trì.