0-TS Đại Ngu Thủ Chi

3. Thiền sư Thủ Chi ở Ðại ngu. Thiền sư Thủ Chi ở núi Ðại ngu tại Thụy châu, vốn dòng họ Vương ở Thái nguyên. Vừa mới lên pháp tòa, có vị Tăng hỏi: “Thế nào là gia phong của Hòa thượng?” Sư (Thủ Chi) đáp: “Một lời đã nói, xe bốn ngựa khó đuổi theo kịp”. Lại hỏi: “Thế nào là Phật trong thành?” Sư đáp: “Trời có ba dài, đất có sáu ngắn”. Lại hỏi: “Ý chỉ ấy như thế nào?” Sư đáp: “Rất kỵ đất đầy rỗng không”. Lại hỏi: “Xưa kia nơi Linh sơn phân chia nửa tòa, hai Sư cùng trung thấy, sự việc ấy như thế nào?” Sư đáp: “Ghi nhớ được gì?” Vị Tăng ấy ngừng im lặng giây lâu. Sư đánh xuống Thiền sàn một cái, bảo: “Nhiều năm quên ngay vậy”. Và bảo: “Hãy tạm dừng, tạm dừng. Nếu tìm trong lời nói để lấy thì rõ căn cơ trong câu, cũng tợ như đầu mê nhận ảnh. Nếu vậy thì cử xuống Tông thừa rất tợ cả một trường ngủ nói mớ. Tuy là như vậy, nhưng Quan chẳng dùng chim châm riêng thông xe ngựa, buông một đường chỉ có cái nôi cây quấn leo”. Và Sư lại đánh xuống Thiền sàn một cái và bảo: “Chư Phật trong ba đời đều đau đầu. Ðại chúng hãy nói thử xem. Lại có khỏi bị vậy ư? Nếu một người khỏi được, hẳn là không có, nếu không khỏi được thì Hải Ấn phát sáng”. Sư lại dựng đứng phất trần, bảo: “Cái này là ấn, cái kia là sáng, cái này là sáng, cái kia là ấn, căn cơ sét đánh, chẳng nhọc đợi nghĩ suy. Có hiểu Lão Tăng nói mộng ư?” Vả lại, nói mộng thấy cái gì? Nam Kha mười canh, nếu chẳng hiểu thì nghe lấy một kệ tụng: “Bắc đẩu treo Tu-di Ðầu gậy khơi Nhật nguyệt Suối rừng khéo thương lượng Cuối Hạ gió thu sang”. Trân trọng! Có người hỏi: “Thế nào là đại ý của Tổ sư Ðạt-ma từ Tây vức lại?” Sư đáp: “Trời lạnh, thời gian ban ngày ngắn”. Lại hỏi: “Tâm pháp không hình tướng làm sao gọt giũa?’ Sư đáp: “Một Ðinh hai Ðinh”. Lại hỏi: “Người chưa hiểu lãnh hội như thế nào?” Sư đáp: “Thấu bảy thấu tám”. Có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Một đánh vang linh lung, ồn náo cùng vũ trụ, biết âm mới nghiêng tai, lớn vẫy qua Giang đông. Cùng với gì hiểu hợp nhận được yên lừa, cầu làm dưới cằm Ada?” Lại có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Ðại ngu cùng tiếp cháu đại hùng, mây nước Ngũ hồ tranh đầu chạy, tranh đầu chạy có cửa nào? Bắn tên sao biết cây khô còn? Cây khô còn một năm lại trải hai mùa xuân. Hai mùa xuân, ngọc quý trong màn ném cho người, ném cho người, nghĩ lường là mến mộ Tây Tần”. Lại có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Dọc dùng Tam tế, ngang khắp mười phương. Nhón dựng dậy thì Ðế Thích kinh sợ, buông bỏ xuống thì địa thần sợ lo. Không nhón dựng không buông bỏ thì kêu làm cái gì?” Rồi Sư tự bảo: “Ểnh ương”. Lại có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Chư Phật ba đời không biết có. Ly nô và bò trắng không biết có”. Sư mới nắm dựng đứng phất trần và bảo: “Ly nô và bò trắng đều tại trong đó tỏa phòng ánh sáng động đất. Sao gọi như vậy? Bởi cả hai chẳng đồng”. Có người hỏi: “Thế nào là Phật?” Sư đáp: “Cưa mở quả cân”. Lại có lúc lên giảng đường, đại chúng hành tập Thiền định, Sư mới bảo: “Công án hiện tại là đánh tường thành chẳng rõ”. Rồi liền xuống khỏi tòa. Lại có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Ðại dương đáy biển bày dựng lang lỗ, từ đầu thứ hai lông tóc lang lỗ. Vì cớ sao không nói đầu thứ nhất lông tóc lang lỗ? Cần hiểu ư? Nhị vàng tơ bạc thành sương ngọc, Cao Tăng chẳng ngồi Ðài phụng hoàng”. Lại có lúc lên giảng đường, đại chúng nhóm tập, Sư mới bảo: “Vì đại chúng hết sức, họa xuất phát cửa riêng”. Rồi liền xuống khỏi tòa. Lại có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Thúy nham đường cao vợi hiểm nguy, cất bước giẫm trải qua ngàn khe suối lại có nguồn nước lớn tràn lan ở phía tây ngọn núi”. Và Sư đánh xuống thiền sàn rời xuống khỏi tòa. Sư dạy bảo đại chúng nâng lò hương cùng nói: “Ðầu sáng hợp, Ðầu tối hợp, nói được thiên hạ hoành hành, còn nói không được tạm hợp ngay”. Rồi Sư xuống tòa. Có người hỏi: “Thế nào là một câu làm người?” Sư đáp: “Bốn góc sáu trương”. Lại hỏi: “Ý chỉ ấy thế nào?” Sư đáp: “Tám lõm chín lồi”. Có lúc lên giảng đường, Sư bảo: “Trong cát không dầu sự việc ấy có thể buồn thương. Thúy nham nhai cơm trém cho con nít, lúc khác tốt xấu biết rõ ngay đầu mối, mới hiểu từ trước đầy mặt toàn là đất bụi”. Rồi Sư bèn đánh xuống thiền sàn và xuống khỏi tòa.