TS Đơn Đạo Khai

Ngài họ Mạnh, người Đôn Hoàng. Thuở nhỏ đã có hoài bảo ẩn cư. Tụng Kinh một ngày hơn bốn mươi vạn lời. Không ăn loại ngũ cốc mà chỉ dùng Bách thật hạt cây bách. Bách thật khó kiếm được nên ăn mủ thông tùng chỉ. Sau đó ăn sỏi. Một lần nuốt mấy hòn, mấy ngày nuốt một lần. Hoặc nhiều lúc ăn ớt nghệ khương thúc. Cứ như vậy bảy năm, từ đó trở đi không ngại nóng lạnh. Mùa đông cơ thể ấm áp, mùa hạ thì mát mẻ.

Đêm ngày không nằm, Ngài cùng với mười người bạn học cùng sống chung. Hơn mười năm có người chết, có người thối sụt. Chỉ mình Ngài giữ vững toàn chí. Thái thú Phụ Lăng đem ngựa đến đón Ngài. Ngài từ chối vì có thể đi bộ được ba trăm dặm đường.

Một buổi sáng nọ Ngài đến dưới một gốc cây, có vị thần hiện thành hình kỳ dị để thử Ngài, Ngài vẫn thản nhiên. Vào năm thứ mười hai Kiến Vũ nhà Thạch Hổ, Ngài từ Tây Bình, đi một ngày đi được bảy trăm dặm đến Nam An độ một cậu bé nhỏ làm Sa Di. Năm đó chú mười bốn tuổi bẩm thọ giáo pháp, hạnh giải có khả năng bằng thầy mình.

Khi ấy thái sử tâu với Thạch Hổ rằng: Có một ngôi sao tiên nhơn hiện ra, chắc sẽ có bậc cao sĩ vào nước ta. Thạch Hổ ra lệnh khắp châu huyện hễ thấy ai lạ thì đến khải báo liền. Vào tháng 11 mùa đông năm ấy, thứ sử Tần châu dâng biểu về Ngài Đạo Khai cho Thạch Hổ.

Ban đầu Ngài ở trong miếu Pháp Lâm ở phía tây Nghiệp thành, sau này Ngài được mời về ở Chùa Chiêu Đức Lâm Chương. Ngài tạo lại phòng ốc cao khoảng tám, chín trượng. Trên tấm biển ghi là Thiền Thất, như một cái rá mười hộc. Ngài thường ngồi ở trong đó, Thạch Hổ cúng dường tứ sự rất chu đáo. Nhưng Ngài đều lấy vật đó bố thí. Khi đó những người thích tu tiên kéo đến chất vấn Ngài nhưng Ngài không trả lời.

Mà nói kệ rằng:

Tôi chuộng tất cả khổ

Xuất Gia làm lợi ích

Lợi thế phải học sâu

Học sâu mới đoạn ác

Núi xa lương thực hiếm

Thực hiện kế nghỉ ăn

Chẳng phải cầu tiên lữ

Chớ truyền nhau lời ấy

Khai có thể trị bệnh mắt. Thế là Tần Công, Thạch Thao đến đó nhờ Ngài trị bịnh mắt. Thuốc hay nên không làm đau nhiều, Thạch Thao rất bội phục Ngài, và rốt cuộc rất có hiệu quả.

Ngài Phật Đồ Trừng nói: Vị đạo sĩ này thấy được lẽ hưng suy của Quốc Gia. Nếu bỏ đi thì sẽ có tai họa lớn. Đến năm đầu Thái Ninh của Thạch Hổ, Ngài cùng đệ tử về phương Nam đến Hứa Xương. Con cháu Thạch Hổ sát hại lẫn nhau.

Kinh Đô Nghiệp đại loạn. Đến năm thứ ba Thăng Bình nhà Tấn, Ngài đến Kiến Nghiệp, không lâu sau thì đến Nam Hải. Sau đó vào núi La Phù, một mình nơi chòi tranh tiêu diêu với ngoại cảnh. Ngài tịch trong ngôi thất trên núi, thọ trên một trăm tuổi.

Trước khi mất, Ngài dặn đệ tử đem thi hài đặt trong hang đá. Đệ tử dời Ngài về thất đó. Có người tên Khang Hoằng xưa kia ở miền bắc, nghe đệ tử kể Ngài Đạo Khai ngày xưa ở torng núi thường có thần tiên tới lui. Ông ở nơi xa luôn tỏ lòng kính ngưỡng.

Có lần đi dịch theo về Nam Hải, đích thân đến xem, hết lòng tôn sùng, thấy nghe đầy đủ, bèn làm kệ tán thán rằng:

Lặng lẽ như người

Phiêu nhiên tuyệt trần

Ngoài theo Tiểu thừa

Trong rỗng không thân

Huyền tượng rạng ngời

Bước cao đến đỉnh

Ăn nấm, rau, cải

Ngao du sông núi.

Vào năm đầu Hưng Ninh nhà Tấn, Viên Hoằng ở Trần quận làm thái thú Nam Hải, cùng với em là Dĩnh Thúc, với bạn là Sa Môn Pháp Phòng lên núi La Phù, đến thất đá thấy hài cốt của Đạo Khai cùng khói hương bình hoa vẫn còn.

Viên Hoằng nói: Đạo hạnh của Pháp Sư quả tuyệt vời, giống như ve lột xác.

Nói rồi làm bài kệ tán rằng:

Người linh chiêu dị

Đức rộng mênh mông

Thăm thẳm u nhơn

Vọng núi trong đồi

Phiêu diêu linh tiên

Từ đây tụ hội

Lưu dấu ở rừng

Ngàn năm noi theo.

Sau này Sa Môn Tăng Cảnh, Đạo Tiệm đều muốn lên núi La phù, nhưng rốt cuộc không đến đỉnh được.