TS Giáp Sơn Thiện Hội

THIỀN SƯ GIÁP SƠN THIỆN HỘI ĐÀM CHÂU

PHÁP TỰ ĐỜI THỨ TƯ của THANH NGUYÊN HÀNH TƯ

PHÁP TỰ của THIỀN SƯ ĐỨC THÀNH THUYỀN TỬ

Sư họ Liêu, người Hiện Đình Quảng Châu. Sư 9 tuổi xuất gia tại núi Long Nha Đàm Châu, đúng năm (20 tuổi) thọ giới cụ túc, rồi đến Giang Lăng thính tập kinh luận, luyện tập bao quát tam học giới, định, tuệ, đoạn đi tham vấn các Thiền hội, tận lực thưa hỏi, tiếp thừa. Ban đầu, sư trụ Lễ Châu (Lễ Châu bản đời Nguyên chép Kinh Khẩu).

Một tối, Đạo Ngô chống gậy đến pháp đường gặp nhằm lúc sư thượng đường. Có ông tăng hỏi:

- Thế nào là Pháp thân?

Sư đáp:

- Pháp thân vô tướng.

Hỏi:

- Thế nào là Pháp nhãn?

Đáp:

- Pháp nhãn không có vết trầy.

Sư lại nói:

- Trước mắt không pháp, ý tại trước mắt. Không phải pháp trước mắt, chẳng phải tai mắt đến được.

Đạo Ngô bèn cười ngất, sư liền sanh nghi hỏi Đạo Ngô vì sao mà cười. Đạo Ngô nói:

- Hòa thượng là nhất đẳng xuất thế giảng pháp nhưng chưa gặp thầy chỉ dạy, nên đến huyện Hoa Đình ở Chiết Trung tham yết Hòa thượng Thuyền Tử !

Sư hỏi:

- Đến tham phỏng liệu thu hoạch được pháp chăng?

Đạo Ngô nói:

- Người này trên chẳng có mảnh ngói che đầu, dưới không miếng đất cắm dùi.

Sư bèn thay đổi quần áo đến thẳng Hoa Đình, gặp nhằm lúc Thuyền Tử gõ dầm chờ tới. Thầy trò đạo pháp khế hợp, không còn chút kiến chấp. Thế rồi sư lánh đời quên cơ duyên, về sau nhân vì kẻ học đồ dồn về, chòi tranh đầy ắp người sớm tối tham yết, nương nhờ, nên vào năm thứ mười một niên hiệu Hàm Thông, nhằm năm Canh Dần, hải chúng chọn Giáp Sơn cất viện vũ. Sư thượng đường nói:

- Từ ngày có Tổ sư đến nay, người thời nay đều lãnh hội lầm, điểm ngữ cú của Phật và các Tổ làm điển phạn để chúng nhân học tập, điều đó khiến thành kẻ điên cuồng hay người không trí tuệ. Sự thật Phật và chư Tổ chỉ truyền dạy các vị: ‘Chẳng có pháp môn, vốn mới là đạo’. Đạo chẳng có bất cứ một pháp môn nào. Chẳng Phật nào có thể tu thành, chẳng đạo nào có thể nắm bắt, mà cũng chẳng có pháp nào có thể quăng bỏ, cho nên mới nói trước mắt không có pháp, ý chỉ tuy tại trước mắt, nhưng nó không phải pháp trước mắt. Như quả hướng về thân của Phật và Tổ để học tập thì người đó không có con mắt tinh đời, đều là phương pháp phải có nơi nương tựa, mà không được tự do tự tại. Bổn lai vì sanh tử mịt mờ, nhận thức tự thân không được tự do, mới lặn lội ngàn dặm tìm cầu cao tăng, mà như thế tất phải có con mắt chánh pháp, mãi mãi xa rời hư vọng, kiến giải nhầm lẫn, phân biệt rõ sanh tử trước mắt, có được sự xác thật hay không xác thật. Như quả có người phân biệt rõ, thừa nhận các vị đã xuất đầu, người căn trí thượng đẳng sẽ lãnh hội ngay, người căn trí trung đẳng không dừng bôn ba. Vì sao không phân biệt rõ vấn đề sanh tử. Há có thể hy vọng Phật và Tổ sanh tử thế cho chư vị ru ? Điều đó khiến kẻ trí tuệ cười chư vị đấy !

Kệ rằng:

Nguyên văn

勞 持 生 死 法

唯 向 佛 边 求

目 前 迷 正 理

撥 火 見 浮 滙

Phiên âm:

Lao trì sanh tử pháp

Duy hướng Phật biên cầu

Mục tiền mê chánh lý

Bát hỏa mịch phù âu

Tạm dịch:

Nhọc ôm pháp sanh tử

Chỉ hướng bên Phật cầu

Trước mắt mê chánh lý

Khều lửa kiếm phù âu (Bọt nổi).

*

Tăng hỏi:

- Từ trước vốn lập ra Thiền chỉ và Giáo nghĩa, sao Hòa thượng lại nói là không có?

Sư nói:

- Ba năm không ăn cơm, trước mắt không người đói.

Tăng nói:

- Nếu không người đói, tại sao mỗ đây không ngộ?

Sư đáp:

- Chính vì cái tỉnh ngộ mê hoặc lấy xà-lê.

Sư nói tụng rằng:

Nguyên văn:

明 明 無 悟 法

悟 法 却 迷 人

長 舒 兩 脚 眠

無 偽 亦 無 真

Phiên âm:

Minh minh vô ngộ pháp

Ngộ pháp khước mê nhân

Trường thư lưỡng cước miên

Vô ngụy diệc vô chân

Tạm dịch:

Rờ rỡ không ngộ pháp

Ngộ pháp lại mê nhân

Duỗi thẳng hai chăn ngủ

Không giả cũng không chân.

*

Tăng hỏi:

- Thế nào là đạo?

Sư đáp:

- Ánh sáng đầy mắt, muôn dặm không có một áng mây.

Tăng hỏi:

- Thế nào mới lãnh ngộ?

Sư nói:

- Nước trong leo lẻo, cá lội tự mê.

Hỏi:

- Thế nào là gốc?

Sư nói:

- Uống nước không mê nguồn.

Hỏi:

- Người xưa trải tóc dưới bùn để làm việc gì?

Sư nói:

- Chín con quạ bắn hết, một con hãy còn. Một mũi tên rơi xuống đất, thiên hạ không đen tối.

Chú: Theo truyện cổ tích khi xưa trên bầu trời có tới 10 con quạ lửa, tức mười cái mặt trời nóng lắm. Hậu Nghệ là tay thiện xạ bắn rơi hết 9 cái, bắn trật 1 cái nên thiên hạ mới còn mặt trời chiếu sáng.

*

Tăng hỏi:

- Chỉ ý của Thiền tông và giáo nghĩa của Giáo tông giống và khác nhau chỗ nào?

Sư nói:

- Gió thổi lá sen, cả ao xanh dờn, hành trình mười dặm còn sai một đoạn.

*

Sư có tiểu sư theo phục thị đã lâu. Sau khi sư làm trụ trì bảo tiểu sư nên đi hành cước. (Tiểu sư) du lịch khắp các Thiền hội mà không dụng tâm được điều gì, nghe sư tựu đồ chúng, danh vang khắp các pháp tịch khác, bèn quay về hầu cận hỏi rằng:

- Hòa thượng có chuyện kỳ đặc như thế, sao không sớm nói cho mỗ đây nghe?

Sư nói:

- Ông nấu cơm, ta nhúm lửa, ông khất thực, ta ôm bát. Vậy có chỗ nào là cô phụ ông đâu?

Tiểu sư từ đó ngộ nhập.

*

Ngay nọ, sư uống trà xong tự nấu một chén đưa cho thị giả. Thị giả vừa định nhận thì sư rụt tay lại nói:

- Là cái gì?

Thị giả không lời đối đáp.

Có một đại đức đến hỏi sư:

- Nếu là Giáo ý thì mổ đây không nghi, còn như chuyện trong Thiền môn (Thiền chỉ) thì thế nào?

Sư nói:

- Lão tăng cũng chỉ biết biến sống thành chín.

Hỏi:

- Thế nào là lý thực tế?

Sư nói:

- Cây không rễ trên đá, núi ngậm mây không động đậy.

*

Hỏi:

- Thế nào là sư tử ra khỏi hang?

Sư nói:

- Hư không chẳng ảnh tượng, dưới chân mây trời xanh.

*

Thủ tọa Tây Xuyên du phương đến Bạch Mã, nêu giáo ngữ trong kinh Hoa Nghiêm hỏi:

- Một hạt bụi ngậm cả vô biên pháp giới thì thế nào?

Bạch Mã đáp:

- Như chim hai cánh, như xe hai bánh.

Thủ tọa nói:

- Tưởng đâu Thiền môn có chuyện kỳ đặc, hóa ra chẳng ra khỏi Giáo thừa.

Bèn quay về bổn địa. Sau đó, nghe Giáp Sơn thạnh hóa, sai tiểu sư đem lời trước đó đến hỏi sư. Sư nói:

- Giồi cát không được lời vàng ngọc, kết cỏ làm trở ngại tư tưởng đạo nhân.

Tiểu sư quay về thuật lại thủ tọa, thủ tọa bèn khen rằng:

- Tưởng đâu Thiền môn và Giáo ý chẳng khác nhau, nào dè có chuyện kỳ đặc !

*

Hỏi:

- Thế nào là cảnh của Giáp Sơn?

Sư nói:

Nguyên văn:

猿 抱 子 歸 青 嶂 裏

鳥 含 花 落 碧 嚴 前

Phiên âm:

Viên bão tử qui thanh chương lý

Điểu hàm hoa lạc bích nham tiền

Tạm dịch:

Vượn bồng con về chốn non xanh

Chim ngậm hoa rơi nơi hang biếc.

Sư tiếp tục mở rộng huyền xu (then máy huyền diệu) cho đến lúc kết thành một mối. Ngày mùng 7 tháng 11 năm Tân Sửu, nhằm năm đầu đời Đường Hàm Thông, sư gọi chủ sự nói:

- Ta cùng chúng tăng nói chuyện đạo biết bao năm rồi, thậm chỉ của Phật pháp mỗi người phải tự biết. Ta nay thân vật chất ảo giả đã tới lúc hết phải ra đi thôi ! Các ông nên khéo bảo hộ như lúc ta còn tại thế ! Đừng có giống như người đời sanh ra buồn thảm !

Nói dứt lời tới nửa đêm thì yên lặng mà qua đời. Ngay ngày 29 tháng đó nhập tháp tại núi nhà, thọ 77 tuổi, tuổi lạp 57, sắc thụy Truyền Minh Đại Sư, tháp tên Vĩnh Tế.