TS Pháp Thân Đạo Minh

VỀ ĐẠI LÃO THIỀN SƯ - TỔ PHÁP THÂN ĐẠO MINH

(Thế kỷ XVII - XIX) 

Đại lão thiền sư - Tổ Pháp Thân Đạo Minh sinh năm Giáp tý (1684) không rõ ngày tháng sinh (sinh giáp tý niên muội nguyệt nhật thời lai). TRÍCH-bài vị tại chùa tổ đình sắc tứ Thiên Tứ. Lại không biết rõ nơi ngài sanh ra và lớn lên ở đâu? (có khi ngài là người ở đàng ngoài hay là người ở xứ Quảng cũng nên?) chỉ biết rằng ngài là đệ tử của tổ Thiệt Thể Triêm Ân thuộc đời thứ 35 dòng Lâm Tế, thế hệ thứ hai chi phái Chúc Thánh. Như vậy tổ Đạo Minh thuộc đời thứ 36 hệ thứ 3 truyền thừa pháp phái Chúc Thánh

Cách đây khá lâu, trên ba thế kỷ, thì vùng đất làng Mỹ Trạch nguyên là một phần của Tổng Ích Hạ, chỉ là dãy đầm lầy cỏ cây hoang mạc có vài ngọn núi thấp lô nhô như, hòn Quải và hòn Đất bao bọc. Cư dân thuở ấy đã lập làng ấp khai hoang dỡ đất cho việc canh nông và trồng trọt. Gần bên chân hòn Quải, ven đầm Nha Phu, vừa có điều kiện làm ruộng, vừa có điều kiện đánh bắt thủy hải sản. Những năm đầu mới mở đất, nơi đây còn là nơi rừng thiêng nước độc vô cùng hiểm trở, thú dữ hoành hành. Nhất là cọp thường về làng để rình rập kiếm ăn và thường bám sát với chỗ ở của con người. Hiện còn di tích đất nền miễu thờ ông hổ cách đó không xa. Người dân làng kể lại rằng: “thời đó trong khi phát rừng khai hoang đã vô tình đốt chết 3 cọp con. Ông bà xưa nơi đây đã thận trọng lập miễu thờ 3 hộp sọ ông hổ hiện vẫn còn.

Những năm đầu thế kỷ XVII, dòng thiền Lâm Tế Chúc Thánh của tổ Minh Hải Đắc Trí Pháp Bảo được hoằng hóa vào trong vùng đất phủ Phú Yên và Khánh Hòa. Phật giáo đàng trong được phát triển mạnh với dòng thiền trên. Trong một lần đi hoằng hóa vào vùng đất làng Mỹ Trạch, nhận thấy sơn thanh thủy tú nơi này tích tụ khí thiêng trời đất, lại gần khu dân cư nên tổ Đạo Minh đã quyết định dừng chân an trú, cắm tích trượng hoằng dương chánh pháp tại một vùng đất gò thuộc làng An Phú (An Thạnh Đông) làng Mỹ Trạch ngày nay, giáp ranh giới phía bắc làng Mỹ Thuận.

Tổ Đạo Minh đã lập ngôi chùa Thiên Tứ lần đầu tiên (cho đến ngày nay gò này cũng vẫn còn được gọi tên là gò Chùa. Sau đó, vì xét thấy nơi này còn ẩm thấp hay thường ngập nước trong các mùa mưa bão, vã lại bất tiện cho việc đi lại lễ chùa của người dân. Nên qua sự đồng ý của dân làng thế là chùa phải chuyển đi lần thứ hai đến vùng đất gò cao hơn, gò này còn gọi là gò cây Da. Chùa cũng được dựng lại tại gò Cây Da này trong một thời gian.

Xong người dân cảm thấy nơi đây chưa vừa lòng cho mấy. Họ bên nhau tiếp tục chuyển chùa lần nữa. Lần này là lần thứ ba, chùa được nằm bên cạnh đình cùng lần thứ ba này trong năm 1744 (thời Chúa Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát).

Khi chuyển chùa đi rồi, để lại gò Cây Da thật là cô liêu và trống vắng, chỉ còn lại một số cây cổ thụ như bồ đề, mét, bang, gòn, gạo, si…Đến thời Pháp thuộc trên gò Cây Da này mới dựng lên ngôi nhà thờ. Sau 1975 toàn bộ cây cổ thụ qúy giá của đất Già Lam thuở ấy đều chịu đồng chung với số phận bị triệt phá, tàn tiêu để rồi nơi này mọc lên nhà kho và sân phơi Hợp tác xã.

Hồi đó Tổ pháp thân Đạo Minh của thế kỷ XVII – XIX chuyên tu thiền định và nhập thiền thường ngày trên Núi Đất (Địa Sơn), có lẽ vậy mà người dân muốn cảnh chùa, đình được kề cận bên nhau. Nên chùa được di dời về dưới chân Núi Đất mà người xưa đã an định.

“Núi sau dừng ấm chùa đình

Đồng xanh trước mặt đậm tình quê hương”

Chùa tọa lạc sát bên cạnh đình làng được xây dựng cùng lúc ngay trong năm giáp tý (1744). Rất tiếc rằng cho tới ngày nay, người ta chỉ xác minh được năm khai sơn chùa Thiên Tứ đã được di dời lần thứ ba của tổ Đạo Minh mà thôi!

Hằng ngày ngoài những việc như đi xuống núi khất thực, giáo hóa dân chúng, tổ thường tham thiền nhập định dưới những gốc cây cổ thụ trên đỉnh hòn Núi Đất. Vì vậy, đến khi chứng qủa, tổ đã thị tịch trong tư thế kiết già. Dân cư phát hiện muộn và không biết đến bao lâu ngôi bảo tháp mới đuợc hình thành để trân trọng bảo vệ, lưu dấu nhục thân của vị đại lão thiền sư trụ thế đến 119 năm (tức 120 tuổi) có niên đại từ 1684-1803. Thực ra tổ Đạo Minh viên tịch vào ngày tháng nào không ai được rõ. Chỉ biết rằng tổ đã thoát xác phàm trần ngay trong năm qúy hợi (1803). Cũng giống như những trường hợp mất tích đối với con người trong chốn dân gian không biết rõ ngày mất là ngày nào nên đành phải áng chừng hoặc lấy ngày từ biệt bước chân đi để kỷ niệm ngày qúa vãng của họ. Trường hợp tổ Đạo Minh cũng thế, nhưng có khác hơn người thế gian là để ngậm ngùi tưởng nhớ và tôn vinh bậc thiền sư cao niên đắc đạo ngay sau khi cư dân trong vùng phát hiện nhục thân ngài ngồi trơ sựng dưới sân thảo am của những gốc cây cổ thụ trên đỉnh núi Đất, họ đã xây thành bảo tháp và thường tới lui để hương khói, chiêm bái ngài. Hơn thế nữa họ đã thống nhất lấy ngày rằm tháng chạp (15 tháng 12) làm ngày kỷ niệm kỵ Tổ hàng năm, từ ấy đến nay đã trở thành thông lệ (tịch qúy hợi niên, thập nhị nguyệt, thập ngũ nhật khứ. TRÍCH- bài vị tại Cổ tự Sắc Tứ Thiên Tứ.)

Do kính ngưỡng đối với một bậc thiền sư chân tu đắc đạo, công viên quả mãn, nên trãi qua các triều vua Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức…đều có sắc phong vua ban cho chùa Thiên Tứ. Vì thế, kể từ đó đã có tên gọi là chùa Sắc Tứ Thiên Tứ.