TS Tam Bình Nghĩa Trung

THIỀN SƯ TAM BÌNH NGHĨA TRUNG ở CHƯƠNG CHÂU

PHÁP TỰ ĐỜI THỨ BA của THANH NGUYÊN HÀNH TƯ

PHÁP TỰ của HÒA THƯỢNG ĐẠI ĐIÊN HỒ CHÂU

Sư họ Dương, người Phước Châu. Ban sơ, sư tham yết Thạch Củng. Thạch củng thường giương cung, lắp tên để khai thị học đồ. Sư đang đến pháp đường, Thạch củng nói:

- Hãy xem tên ta đây !

Sư bèn nâng vạt áo lên đỡ, Thạch Củng nói:

- Ba mươi năm giương cung lắp tên, chỉ bắn được có nửa gã.

Chú: Bản đời Nguyên chép đoạn này như sau:

Sư đang đến pháp tịch, Thạch củng nói:

- Hãy xem tên của ta !

Sư vén áo phạch ngực nói:

- Đây là tên giết người hay là tên làm sống người, lại là thế nào?

Củng buông giây cung ba lần. Sư liền lễ bái, Củng nói:

- Ba mươi năm giương cung lắp tên chỉ bắn được nửa vị Thánh nhân.

Nói đoạn bẻ gãy cung tên. Về sau, sư thuật lại cho Đại Điên. Đại Điên nói:

- Nếu đã là tên làm sống người thì tại sao lại hướng dây cung mà biện biệt.

Sư không lời đôi đáp, Đại Điên nói:

- Ba mươi năm sau muốn người thuật lại chuyện này cũng khó.

*

Về sau, sư tham yết Đại Điên, rồi đến trụ tại núi Tam Bình Chương Châu thị chúng rằng:

- Ngày nay tăng nhân đều chỉ học chạy đôn chạy đáo bên ngoài tìm cầu, vọng tự làm này nọ rồi cho rằng đã thực hành tông chỉ tự kỷ. Điều này cùng Thiền pháp có gì tương đương nào. Các ông muốn học chăng? Chẳng cần cái gì khác. Các ông người người đều có bổn phần sự, sao lại không lãnh hội chứ. Lòng ấm ức, miệng tấm tức như thế có lợi ích gì đâu? Nói rõ ra, muốn học con đường tu hành cùng pháp môn giáo hóa do chư Thánh kiến lập ra, thì đã có đại tạng giáo văn. Nếu là chuyện lãnh hội chỉ ý trong Tông môn, nhất định các ông không nên dùng lầm tâm!

Lúc ấy, có ông tăng bước ra nói:

- Có con đường học không đấy?

Sư nói:

- Có một con đường trơn như rêu.

Tăng hỏi:

- Kẻ học này nhẹ bước trên đó được không?

Sư nói:

- Đừng bận tâm, ông hãy tự mình xem xét !

*

Có người hỏi:

- Lúc đậu đen chưa mọc mầm thì thế nào?

Chú: Nguyên văn ‘Hắc đậu vị sanh nha thời', tức ‘đậu đen lúc chưa mọc mầm', là dụng ngữ Thiền tông, dụ chỉ tư thái bổn lai hoàn toàn không có hình tướng, tức bổn lai diện mục khi cha mẹ chưa sanh ra.

Sư đáp:

- Phật cũng không biết được.

*

Tăng giảng kinh hỏi:

- Ba thừa, mười hai phần giáo mỗ đây không nghi ngờ, chỉ hỏi ‘Thế nào là chỉ ý của Tổ sư từ Tây lại’?

Sư nói:

- Cây xơ quất lông rùa và cây gậy sừng thỏ đại đức giấu ở đâu?

Tăng hỏi:

- Lông rùa, sừng thỏ há lại có sao?

Sư nói:

- Thân xác nặng ngàn cân vậy mà trí chẳng có thù lượng nào.

Chú: Thù là một đơn vị đo lường ngày xưa, tương đương với 1gam (gr) bây giờ.

Sư lại thị chúng rằng:

- Các ông nếu chưa từng gặp bậc thiện tri thức thì thôi. Nếu từng gặp bậc tác gia đến thì cũng nên thể thủ ít đỉnh ý độ, hướng về hang núi ăn cây, mặc cỏ. Phải như thế mới có chút phần tương ưng. Nếu trì cầu tri giải, nghĩa, câu, tức muôn dặm vọng quê nhà mà thôi. Tạm biệt !

Phần phụ lục:

Thiền sư Thạch Củng thường giương cung, lắp tên để tiếp dẫn học nhân Thiền cơ. Sư đến pháp tịch của Thạch Củng tham yết lần đầu, Thạch Củng nói:

- Hãy xem tên của ta !

Sư liền phạch ngực hỏi:

- Đó là tên giết người hay tên cứu sống người, lại là thế nào?

Thạch Củng buông dây cung ba lần, sư lễ bái, Thạch Củng nói:

- Ba mươi năm giương cung, lắp tên, chỉ bắn được nửa Thánh nhân.

Nói đoạn bẻ gãy cung tên.

(Theo Ngũ Đăng Hội Nguyên quyển 5)