TS Tuệ Cơ

Tuệ Cơ: Ngài họ Lữ người Tiều Đường nước Ngô. Thuở nhỏ đã thần khí thoát tục, cơ ngộ hơn người. Lúc đầu theo Pháp Sư Tuệ Nghĩa ở Kỳ Hoàn. Đến năm mười lăm tuổi, thầy rất mến thần thái của Ngài nên khẩn cầu Tống Văn Đế cho Ngài Xuất Gia. Văn Đế tiếp kiến và chấp nhận lời thỉnh cầu. Vua liền sắc lệnh lập hội Xuất Gia ở Chùa Kỳ hoàn, đồng thời ngày đó cũng xa giá cùng với quan khanh sĩ thứ dự hội.

Ngài Tuệ Cơ đã dốc lòng vào pháp nên chuyên tinh cần mẫn. Học suốt đêm ngày, thông suốt các Kinh. Sau đó có Pháp Sư ở Tây Vực tên là Tăng già Bạt Ma đến nước Tống để hoằng dương Thiền Luật. Ngài Tuệ Nghĩa bảo Tuệ Cơ vào thất vị Tăng ấy để làm thị giả. Năm tròn hai mươi tuổi Ngài qua Thái châu thọ đại giới.

Ngài Bạt Ma bảo Tuệ Cơ rằng:

- Ông sẽ là Đạo Vương ở Giang Đông không nên ở lâu nơi Kinh ấp.

Thế là trong bốn năm năm Ngài vân du khắp nơi để tầm sư học đạo. Ngài rất tinh thông các bộ tiểu phẩm Pháp Hoa, Tư Ích, Duy ma, Kim Cang, Bát nhã, Thắng Man v.v… những bộ này Ngài đều nghiêm cứu sâu xa lẽ nhiệm màu và thấu tột chỗ tinh vi sâu kín.

Đặt chương so sánh câu làm tỏ rõ ý Kinh từ xa xưa. Thầy của Tuệ Cơ là Tuệ Nghĩa, đức hạnh nhiếp cả tông vật, đạo nghĩa bao trùm Kinh Đô. Thế nên công khanh sĩ thứ quay về nương tựa, tứ sự dồi dào.

Vì đức hạnh của Tuệ cơ rất xứng nên Ngài bắt về ở chung. Cho đến khi Ngài mất tư sản, vật chất còn nhiều vô số. Theo pháp chế Ngài được phân nửa, thế là Ngài đem ra làm việc phước thiện hết. Chỉ lấy bộ y bát thô củ, đem về phương Đông ở Tiền Đường trong Chùa Hiển Minh.

Chẳng bao lâu thì Ngài đến Cối Kê, vẫn ở Chùa Pháp Hoa, Sơn Âm. Những kẻ chuộng học lần lượt tìm về vấn đạo. Bấy giờ Ngài vân du khắp vùng Tam Ngô để tuyên dương giáo pháp. Học đồ tìm về cả ngàn người. Tống Thái Tông phái người đến nghinh thỉnh nhưng Ngài cáo bệnh không đi.

Vào giữa niên hiệu Nguyên Huy vua lại hạ chiếu trưng thỉnh. Ngài mới đi đến Chiết thuỷ thì lại phát bịnh nên phải trở về. Lúc này Ngài cho lập Tịnh Xá Bảo Lâm ở Quy Sơn Ấp Hội. Tay xếp gạch đá, đích thân chỉ huy. Bắt giáo, lập đàn trên vách cheo leo, Ngài tạo mẫu giống hình núi. Ban đầu xây ba tầng nhưng vì thợ xây vụng về nên sau đó trời sấm sét làm đổ hết, thế là phải tu bổ lại. Cho đến lúc lúc thành vô cùng mỹ lệ.

Ngài Tuệ Cơ có lần mộng thấy Phổ Hiền, nhân đó Ngài thỉnh hỏi Bồ Tát làm hoà thựơng. Cho đến sau khi xây dựng xong Chùa Ngài cho tạc một tượng Phổ Hiền và voi trắng sáu ngà đồng thời lập hai đàn sám hối hai mươi mốt ngày ở Chùa Bảo Lâm.

Quan dân lần lựơt kéo về, phụng cúng vô số. Sau đó Chu Ngung Vĩ Diệm thỉnh Ngài giảng pháp. Chu Ngung vốn là người có học thức lại thâm thuý Phật lý. Cho đến khi tham kiến Ngài Tuệ Cơ thì cầu tìm học hỏi nên ngày càng có nhiều đổi mới. Lưu Hiến, Trương Dung đều bày tỏ ý định lễ Ngài làm thầy, tôn sùng lời chỉ huấn của Ngài.

Tư Đồ Văn Tuyên Vương khâm phục phong cách và mến mộ đức hạnh của Ngài, gởi thư đến thăm hỏi một cách ân cần, phỏng cầu tông chỉ Pháp Hoa. Ngài bèn soạn bộ Pháp Hoa Nghĩa sớ, gồm ba quyển, và chế tác môn huống nghĩa tự ba mươi ba khoa. Đồng thời lược giải phương tiện chỉ thú.

Hội thông hai câu không, hữu. Chú giải Kinh Di giáo, các bộ này vẫn lưu thông ở đời. Đức độ của Ngài trùm khắp Tam Ngô. Tiếng tăm vang lừng khắp tổ quốc. Chính vì vậy mà hoàng đế sắc phong Ngài làm tăng chủ, đảm nhiệm mười thành thành.

Bởi lẽ lúc đầu Ngài làm tăng chánh ở miền Đông vậy. Bấy giờ Ngài tự do giảng đạo, dạy tu thiền tuệ. Tứ Viễn tuân theo, ngũ chúng quy phục. Tánh Ngài cương nghị mà ôn hoà, khí độ thanh nhã và hoà thuận. Cho nên những bạn đồng tu trong thiền môn chẳng hề tranh cạnh.

Ngài tịch ở Chùa Thành Bàng vào mùa đông tháng 11 năm thứ ba Kiến Vũ nhà Tề¹498 DL.

Lúc Ngài mới tẩm bịnh, đệ tử mộng thấy Phạm Tăng có mấy vị đều ngồi xếp bằng trước thềm. Ông hỏi các vị ấy từ đâu đến và làm gì.

Các vị ấy đáp:

- Chúng tôi từ nước Đại Thừa đến để đón rước Hoà thượng Tuệ Cơ.

Mấy hôm sau thì Ngài mất. Vì thế mà an táng Ngài hướng Nam của núi trong Chùa Pháp Hoa. Hà Dận là bậc đặc tấn ở Lô Giang lập văn bia ở Chùa Bảo Lâm, để ca tụng đức hạnh của Ngài. Đệ tử của Tuệ Cơ là Tăng Hạnh, Tuệ Húc, Đạo Khôi đều là những vị học thức uyên thâm. Lần lượt phô giảng. Mỗi vị đều lãnh đạo môn đồ để tiếp nối bánh xe pháp.

Sau này có Sa Môn Tuệ Lượng tiếp nối đảm nhiệm chức tăng chủ. Khi Ngài Tuệ Lượng thị tịch, tiếp tục có Sa Môn Tuệ Vĩnh. Vị này phong thái đạo mạo, thanh nhã, đức hạnh thanh cao nghiêm cẩn, cũng thành thạo Kinh Điển, và giảng thuyết rất hay.

Kế tiếp Tuệ Vĩnh có Sa Môn Tuệ Thâm cũng là đệ tử của Tổ Tuệ Cơ, là bạn đồng học với Pháp Hồng, các vị này đều xem trọng giới hạnh, kế Ngài Tuệ Thâm có Sa Môn Đàm Hưng cũng là người sâu sắc và có phong độ.