Năm 1527

Năm Đinh Hợi (1527), An Hưng vương Mạc Đăng Dung cướp ngôi của Vua Lê Cung Hoàng, chấm dứt triều đại nhà Hậu Lê (1428 – 1527), lập nên nhà Mạc (1527 – 1593).

Nhiều triều thần nhà Lê không chịu phục tùng nhà Mạc, bỏ lên rừng núi thay tên đổi họ ở ẩn, có người bỏ trốn ra nước ngoài (Trung Hoa, Lào) có người nổi lên chống lại nhà Mạc.

Lúc đó, An Thành hầu Nguyễn Kim đang giữ chức Hữu vệ điện tiền Tướng quân của Vua Lê, đem binh sĩ bản bộ trốn sang đất Sầm Châu (Sầm Nứa ngày nay) của nước Ai Lao, giáp ranh với xứ Thanh Hóa, lo mưu đồ khôi phục nhà Lê; chiêu mộ các cựu thần nhà Lê và các anh hùng hào kiệt, lo tích trữ quân lương, vũ khí và cho tìm kiếm con cháu Vua Lê để tôn làm Vua.Tháng chạp năm Nhâm Thìn (1533), Nguyễn Kim tìm được con của Vua Lê Chiêu Tông là Lê Duy Ninh, tôn làm Vua, lấy hiệu là Trang Tông (1533 – 1548). Vua Lê Trang Tông phong cho Nguyễn Kim làm Thái sư, tước Hưng Quốc công, giao cho toàn quyền về quân và dân.

Năm 1543, Vua Lê Trang Tông mang quân về nước, đánh chiếm lại được Tây Đô (Thanh Hóa) của quân nhà Mạc. Năm 1545, Thái sư Nguyễn Kim bị một hàng tướng của nhà Mạc là Trung Hậu hầu Dương Chấp Nhứt (trá hàng) đầu độc chết, Vua Lê phong con rể của Thái sư Nguyễn Kim là Dực Quận công Trịnh Kiểm làm Thái sư tước Lượng Quốc công và giao hết quyền hành quân và dân (thay Nguyễn Kim). Vua cũng phong cho con trưởng của Nguyễn Kim là Nguyễn Uông tước Lãng Quận công và con thứ là Nguyễn Hoàng tước Hạ Khê hầu và dùng làm tướng đánh giặc.
Dưới triều Vua Lê Trung Tông (1549 – 1556), nhờ lập được nhiều chiến công trong việc đánh lại nhà Mạc nên Lãng Quận công Nguyễn Uông được thăng chức Tả tướng, Hạ Khê hầu Nguyễn Hoàng được thăng chức Đoan Quận công.