● (Bhrkuti) cũng viết là Tỳ câu tri, là một trong 37 tôn vị của viện Quán Âm thuộc Thai tạng giới, gọi là Tỳ Câu Chi bồ tát, hoặc gọi là Tỳ Câu Chi Quán Âm, hoặc gọi là Tỳ Câu Chi thiên nữ (một trong 8 đại Quán Âm). Tỳ Câu Chi dịch ý là cau mày, nghĩa là vị thiên nữ xuất sinh từ nếp nhăn trên trán của bồ tát Quán Âm. Lại dịch là mắt giận dữ, vì vị thiên nữ hiện hình tướng phẫn nộ với 4 tay, 3 mắt. Đại Nhật kinh sớ viết: “Bên trái thánh giả tên Tỳ Câu Chi, thân hình có 4 taymột tay bên phải cầm xâu chuỗi có tua rủ, tay nữa bắt ấn Thí nguyện, một tay bên trái cầm hoa sen, tay nữa cầm bình quân trì; mặt có 3 con mắt, như hình tượng Ma Hê Thủ La, đầu đội mão phát quan, như mão phát quan của đức Tỳ Lô Giá Na.” Cũng theo Đại Nhật kinh sớ ghi: “Trong đại hội của Phật, bấy giờ chư vị Kim Cang hiện tướng trạng hàng phục rất đáng sợ, như thể không còn ai có thể hàng phục được chư vị. Lúc đó từ trong trán nhăn của Quán Âm hiện ra bồ tát (Tỳ Câu Chi). Vị bồ tát này hiện thân với tướng trạng rất phẫn nộ, khi ấy chư vị Kim Cang đều sinh lòng sợ hãi, thể nhập Kim Cang tạng thân. Bấy giờ bồ tát Tỳ Câu Chi tiến đến trước mặt vị Chấp kim cang tạng, thì vị ấy cũng rất sợ hãi, rồi đi đến dưới tòa ngồi của đức Phật mà thưa rằngXin đức Phật gia hộ cho con. Lúc bấy giờ đức Phật bảo vị Tỳ Câu Chi rằngthiên nữ hãy đứng yên. Vị Tỳ Câu Chi liền đứng yên. Đứng yên xong, thưa với Phật rằng Những gì đức Phật dạy bảo con đều vâng làm.”
Tỳ Câu Chi
Bộ từ điển: Chú Thích Phật Học - Pháp Thí Hội