Hỏi:
Phật pháp bất ly thế gian giác, nhưng câu thoại đầu hay công án thích hợp với thời đại nông nghiệp thiếu vật chất của ngày xưa. Ngày nay, là thời đại khoa học tiến bộ thì chúng ta phải có những công án và câu thoại đầu khác, phương pháp tu hành khác để phù hợp trong hoàn cảnh hiện tại. Xin Thầy khai thị?
Đáp:
Tôi đã nói, sau đời nhà Tống ở Trung Quốc, dạy thoại đầu hay công án là bất đắc dĩ. Trước đời nhà Tống không dùng công án hay thoại đầu để dạy người, mà dùng các cơ xảo để dạy người.
Như Phật Thích Ca có cơ xảo “niêm hoa thị chúng”… cơ xảo của chư Tổ là: người tham học vào cửa, Lâm Tế liền hét; người tham học vừa vào cửa, Đức Sơn liền đánh… với niêm hoa thị chúng không khác.
Vì Truyền Đăng Lục ra đời nên người ta biết hết, thành ra chư Tổ không thể dùng cơ xảo được, bất đắc dĩ dạy tham công án, tham thoại đầu.