A-di-đà

● Tiếng Phạn là Amitābha, Hán dịch là Vô lượng thọ, nghĩa là sống lâu vô số kiếp. Khi đức Phật Thích Ca đản sanh, xuất gia, thành đạo và thuyết pháp giáo hóa chúng sanh ở cõi Ta-bà thì đức Phật A-di-đà đang thuyết pháp độ sanh tại cõi Cực Lạc. Sau khi đức Phật Thích-ca nhập Niết-bàn, cho đến hiện nay và vô số kiếp về sau, đức Phật A-di-đà vẫn còn thuyết pháp tại cõi Cực Lạc và tiếp dẫn những chúng sanh niệm Phật về cõi ấy, vì đời sống của ngài dài vô số kiếp. Trong tôn hiệu đức Phật A-di-đà (阿彌陀), căn cứ vào Phạn âm thì không phải âm “di” mà là âm “mi” (Amitābha). Gần đây Hịa thượng Thích Trí Tịnh đã có nêu ra vấn đề này. Theo tra cứu của chúng tôi thì nguyên nhân đọc sai âm “mi” thành âm “di” là do chữ 彌? trong âm Hán Việt quen đọc là “di”, trong khi chính các từ điển Hán Việt hiện đại vẫn phiên âm chữ này là âm “mí”. (Xin tham khảo Từ điển Hán Việt hiện đại do Nguyễn Kim Thản chủ biên, NXB Thế giới – 2000, trang 654, dòng 24.) Cách đọc sai này cũng xuất hiện trong nhiều trường hợp khác, như trong chú Lục tự đại minh “Án Ma-ni bát di hồng” thì Phạn âm là “Om maṇi padme hum”– chữ “ni” trong maṇi cũng đã bị đọc sai thành âm “di”.