Thiền Tông, Vấn Đáp
Tức Tâm Đạt Bổn, Vi Bồ Ðề Đạo
Tức tâm đạt bổn, vi Bồ Ðề đạo
Dứt tâm đạt bổn là đạo Bồ Ðề
Dòng tâm thức con người duyên theo nhiều ngã, nói chung theo hai chiều hướng: hướng động tâm phan duyên theo cảnh trần và hướng tịnh trong trạng thái tâm tĩnh thức và điều hướng theo chiều hướng thượng. Phần nhiều chúng ta lao theo dòng tâm lý trước và để ngoại cảnh chi phối kéo lôi sai sử mà khi đã lún sâu rồi không còn kịp sửa đổi được nữa.
Người tu hành tập quán chiếu dứt tâm phan duyên, tức là trừ những tạp loạn lăn xăn không cho dấy khởi, mới đạt được bổn tâm thanh tịnh xưa nay vốn sẵn nơi mình. Dứt tâm tạp loạn là tánh giác hiển lộ, tức Bồ Ðề đạo phát sanh mà không phải vất vả tìm cầu ở đâu xa nữa. Thế mà xưa nay chúng ta không biết, cứ mãi dong ruỗi tìm kiếm bên ngoài nhọc xác, hoài công như gã cùng tử mà kinh Pháp Hoa nêu làm thí dụ. Gã cứ rong chạy hết đầu làng này đến xóm nọ lo tìm kiếm việc làm vì nhu cầu ăn mặc cho cuộc sống. Gã đâu có biết nơi bâu áo có viên bảo châu mà không đem bán để tiêu xài, cứ phải vất vả đi làm thuê mướn. Một hôm, ông trưởng giả thấy con làm việc vất vả mới kêu lại nhận gã làm con. Mới đầu gã sợ bị bắt bớ tìm cách tháo chạy trốn thoát, nhưng ông trưởng giả có thuật chiêu dụ khéo đã thuyết phục được gã cho vào nhà làm công hèn, rồi dần dần chỉ cho tất cả kho tàng của báu. Về sau ông trưởng giả giao phó sản nghiệp lại cho con trước khi lìa đời.
Ðức Phật như ông trưởng giả, còn chúng ta chính là gã cùng tử tìm cầu ăn mặc khắp bốn phương, nay được Phật chỉ cho dứt tâm phan duyên là đạt đạo Bồ Ðề vậy.