Thế nào là vô tu vô chứng?

Hỏi:

 Thế nào là vô tu vô chứng?

Đáp:

 Ngộ triệt để thì mới biết là vô tu vô chứng. Nói tu là dứt tập khí thế gian đến chứng quả thì bớt tập khí xuất thế gian, tất cả tập khí  hết thì mới ngộ cuối cùng, mới biết nó vốn sẵn vậy: “Không phải tu mới thành, không phải tu mới đắc”, cho nên mới nói là vô tu vô chứng.

Vô tu là không phải tu mới thành Phật, người ta tưởng là kiến tánh thành Phật, đến chừng ngộ mới biết là không có Phật để thành. Phật nói trong kinh Viên Giác: “Tất cả chúng sanh đều đã thành Phật”. Không những người thường không tin, mà Khuê Phong Tông Mật cũng không tin và cho là người dịch lộn chữ “đủ” thành chữ “đã”, nên ông dịch là: “Tất cả chúng sanh đầy đủ tánh Phật”.

Phật trong kinh Viên Giác dùng quặng vàng để giải thích thêm: Vàng thật trong quặng thì đã thành sẵn, vì lộn với đất cát tạp chất nên không thấy vàng thật. Nhưng luyện bỏ đất cát tạp chất thì vàng thật mới hiện ra. Nếu trong quặn không có vàng thật thì luyện cách mấy cũng không có vàng thật hiện ra.

 Luyện gọi là tu, nhưng sự thật là không do tu, tại nó đã thành sẵn, không phải tu mới thành. Cho nên mới nói là vô tu vô chứng. Phật không phải tu mới có, tức là đã có sẵn từ hồi nào đến giờ nên gọi là vô sanh. Người chứng quả gọi là ngộ pháp vô sanh. Bây giờ mình nói tu là chấp có sanh mới có chữ “tu”.

 Nếu pháp vô thỉ vô sanh lấy cái gì để tu? Nếu dùng lời nói  thì không phải rồi. Bản tâm không lấy cái gì để thí dụ được. Như tôi đang nói và các vị đang nghe mà không có vô sở hữu này thì nói chuyện với nhau không được, nhìn với nhau cũng không được. Nó thực dụng nhưng người ta không chịu, lại kiến lập cái khác như nói “hư không quảng đại”. Không có hư không, vậy lấy cái gì để quảng đại? Quảng đại thì kiến lập hư không, nên mới nói là hư không quảng đại.

Người ta cho tâm năng kiến để kiến tự tánh, tự tánh không phải sở kiến, tự tánh bất nhị không có năng sở. Như nói từ vô thỉ đến nay, vô thỉ làm sao đến nay được?

 Chư Phật chư Tổ dùng lời nói là bất đắc dĩ, vì theo thế lưu bố tưởng, mà không có trước tưởng. Như chúng sanh gọi trâu ngựa, nhà cửa, thế giới,… đều là thế lưu bố tưởng sanh ra trước tưởng. Bậc Thánh cũng nói như vậy, mà không có tâm chấp trước. Bậc Thánh và phàm phu chỉ khác vậy thôi.