Thế nào là lìa ý thức?

Hỏi: 

 Thế nào là lìa ý thức? 

Đáp: 

 Phải đến thoại đầu mới lìa được ý thức. Lìa ý thức là nguồn gốc ý thức (vô thỉ vô minh). Ý thức của mình gọi là nhất niệm vô minh, sanh khởi từ vô thỉ vô minh, vô thỉ vô minh là hang ổ của ý thúc. Bây giờ, cuộc sống hằng ngày của mình từ niệm này qua niệm kia là nhất niệm vô minh của ý thức. 

 – Bất cứ làm việc gì đều trong ý thức phải không? 

 – Phải rồi, tất cả mọi việc trong cuộc sống đều dùng ý thức, gọi là nhất niệm vô minh, cho đến tham thiền (nghi tình) cũng là ý thức, nhưng đó là mặt không biết của ý thức. Khi đến thoại đầu là vô thỉ vô minh (nguồn gốc của ý thức). Sát na lìa ý thức là lìa nguồn gốc ý thức thì được ngộ (kiến tánh thành Phật). 

 Bây giờ, mình không lìa được ý thức là bị chướng ngại, khó nhất là bị sở tri chướng, lý chướng. Cái gì mình cũng cho hợp lý và không hợp lý, nên gọi là lý chướng. Vì đúng lý thì phải có hai (tương đối), đúng lý với không đúng lý là tương đối, hợp lý và không hợp lý là tương đối. Đó là sản phẩm của bộ óc cũng thuộc về ý thức. 

Đại Thừa Tuyệt Đối Luận nói: “Vô thỉ vô minh là màn đen che ở chính giữa tương đối và tuyệt đối”. Trong tương đối là mừng giận, buồn vui, yêu ghét,… giống như vở kịch đang diễn. Nếu mình đi đến thoại đầu lìa được ý thức thì màng đen kéo ra thì tương đối ngưng liền, như tất cả mừng giận, buồn vui, yêu ghét,… của vở kịch bị chấm dứt. 

 – Chỗ vô thỉ vô minh có ngã chấp không? 

 – Chỗ vô thỉ vô minh chưa có ngã chấp, có ngã chấp là vô thỉ vô minh sanh nhất niệm vô minh. Chỗ vô thỉ vô minh là chỗ vô ngã, nhất niệm vô minh thì có ngã. Có ngã và vô ngã là tương đối, cuối cùng phải lìa vô ngã (nguồn gốc) rồi kiến tánh thành Phật. 

 – Muốn lìa ý thức thì phải tham câu thoại đầu  đúng không? 

 – Hỏi câu thoại là kích thích cái không biết, rồi khán thoại đầu là nhìn chỗ không biết, nhìn chỗ không biết thì không có chỗ, không có chỗ thì không có mục tiêu để nhìn. Nên người ta nói là nhìn không được, nói nhìn không được tức là đã nhìn được rồi. Tại sao? Vì không thấy gì, không thấy có mục tiêu để nhìn. 

 – Có phải là một khoảng trống không chăng? 

 – Không thể lấy khoảng trống không để làm mục tiêu, cứ nhìn không thấy cái gì thì nhìn mãi chỗ đó, mới đến chỗ thoại đầu.